با گسترش اعتراض ها در ایران طی چند هفته اخیر، مثل اغلب حرکت های اعتراضی در جهان، آنچه اغلب مورد توجه و تمرکز قرار می گیرد، رویدادهایی است که در حال وقوع است. آنچه کمتر به آن توجه می شود، شرایط خبرنگاران، امنیت آنها و سلامت جسمی و روحی آنهاست.
اگر خبرنگاری به سبب پوشش خبری موضوعی حساس یا اعتراضی ضد دولتی مورد آزار یا ارعاب قرار نگرفته باشد یا بازداشت نشده باشد، در بسیاری از موارد وجود و نقش خبرنگاران به سادگی قابل اغماض یا فراموشی است.
در چنین شرایطی است که خبرنگاران، باید خود مراقب تندرستی و امنیت خود و همکارانشان باشند؛ در شرایطی که دیگران در گرماگرم رویدادهای جاری جامعه و تنش و التهابی که در آن محسوس است، کمتر در اندیشه حفظ آن هستند.
آنچه می خوانید، یادآوری مجموعه توصیه هایی است که کنشگران حقوق مدنی و فعالان رسانه ای همواره بر توجه به آنها تاکید می ورزند.
توجه به امنیت جانی و تندرستی حین تهیه گزارش
وقتی برای تهیه گزارش راهی به محل رویداد یا اعتراض می شوید، پیش از عازم شدن، دست کم یک دوست یا همکار را از مکان یا رویدادی که برای پوشش خبری راهی آن هستید، آگاه کنید.
اطلاعات روی کامپیوتر، تبلت و تلفن همراه هوشمندتان را ذخیره کنید و نسخه دیگری از این اطلاعات را در جای امنی که فرد قابل اعتمادی از آن آگاه است، نگاه دارید.
به هنگام حضور نیروها یا ماموران امنیتی، سعی کنید تا جایی که ممکن است، تلفن همراهتان را در معرض دید قرار ندهید یا اگر می خواهید از صحنه یا رویدادی فیلمبرداری یا عکسبرداری کنید، تا جایی که ممکن است، تلفنتان را به شیوه ای مستتر نگاه دارید تا کمتر مورد توجه قرار گیرد و امکان به خطر افتادن خودتان کمتر شود.
تسلط به پیشینه رویدادها و شرایط جاری
هنگام تهیه گزارش از موضوعی که منتج به اعتراض شده است، سبب و ریشه اعتراضات، نقطه شروع آنها، فرایند پیشرفت آنها، شرایط کنونی شان، و آمار و ارقام قابل اتکاء در این خصوص، از اهمیت شایانی برخوردار است.
ریشه های اعتراض، تاریخ و مکان دقیق آغاز و ادامه آنها، شیوه تداومشان، نوع، نحوه و شدت واکنش نیروهای امنیتی و دولتی، و واکنش متقابل معترضان و عامه مردم، از عوامل بسیار مهمی هستند که در شکل گیری یک گزارش قوی و حرفه ای از اهمیت فراوانی برخوردارند.
در شرایطی که شور و هیجان تجمع های اعتراضی ممکن است بر تاملی که برای تهیه گزارش های عمیقتر و دقیقتر لازم است، غالب شود، بیش از هر زمان دیگری، توجه به آمار و ارقامی که قابل اعتماد و فراتر از شایعه هستند، بسیار مهم است.
پیش از آغاز پوشش خبری، هنگام تدارک و آماده شدن برای تهیه گزارش و همچنین هنگام تهیه گزارش، باید همواره به اعداد و آماری اتکا کنید که از منابع قابل اعتماد به دست آورده اید یا گردآوری کرده اید. تلاش کنید از بیش از یک منبع برای استناد به این نوع آمار و ارقام استفاده کنید.
نقل قول ها یا اخباری که در شبکه های اجتماعی منتشر می شود، در بسیاری از موارد شایعه یا غیرقابل اعتماد یا غیردقیق است. از این رو، نقل قول از شبکه های اجتماعی ممکن است در بسیاری موارد راه حل مناسبی برای انعکاس اخبار دقیق، صحیح، و روزآمد نباشد.
توجه به امنیت و رضایت خاطر شاهدان و منابع
توجه به امنیت و سلامت شاهدانی که ممکن است بخواهید با آنها مصاحبه کنید یا از آنها نقل قول کنید نیز، حتی اگر نام آنها را نیاورید، اهمیت بسیاری دارد.
اگر مصاحبه شونده یا شاهدی از شما می خواهد که نام او را نیاورید یا از نام واقعی اش استفاده نکنید، حتما به این خواست وی احترام بگذارید، چرا که رعایت این موضوع، از اصول و مبانی مهم اخلاق خبرنگاری حرفه ای است.
انتشار عکس از منابع یا مصاحبه شوندگان نیز قطعا باید با آگاهی قبلی و تایید و موافقت آنها انجام گیرد. انتشار هیچ عکس یا گزارشی ارزش به خطر انداختن جان یا سلامت جانی افرادی را که به شما اعتماد کرده اند یا ممکن است از فرایند تهیه گزارش توسط شما به کلی بی اطلاع بوده باشند، ندارد.
اخلاق حرفه ای مطبوعاتی و خبرنگاری ایجاب می کند که آگاهی، اجازه، موافقت و رضایت شاهدان حتما در میان مواردی باشد که هنگام تهیه گزارش همواره مورد توجه خبرنگاران است و تخطی از آن اخلاق حرفه ای خبرنگاران را مخدوش می کند.
تصویر از اعتماد آنلاین
مقالات بیشتری نوشته
