مارتا الیس گِلهورن، زاده هشتم نوامبر ۱۹۰۸، خبرنگار و نویسنده ای بود که از جنگ و از سفرهایش گزارش تهیه کرد، و چند رمان نوشت. خانم گلهورن یکی از بهترین خبرنگاران جنگ قرن بیستم به شمار می رود.
او طی شش دهه فعالیت حرفه ای، از تمام تنش های عمده جهانی گزارش تهیه کرد. ازدواج او با ارنست همینگوی، نویسنده برجسته آمریکایی، سبب شد بیشتر به عنوان همسر همینگوی شهرت یابد تا فعالیت خودش. گلهورن که همسر سوم همینگوی بود، از سال ۱۹۴۰ نزدیک به پنج سال با او زندگی کرد و طی این مدت، بر آن تأکید داشت که کسی او را به عنوان همسر نشناسد و کار خود او را به عنوان خبرنگار نادیده نگیرد. پس از همینگوی، همسر دیگری اختیار کرد، اما فرجام آن ازدواج هم طلاق بود.
مارتا گلهورن در سینت لوئیس ایالت میزوری آمریکا متولد شد. مادرش از فعالان حقوق زنان بود و پدرش پزشک متخصص زنان و زایمان. مادرش در تجمع های اعتراضی برای دفاع از حقوق زنان و مبارزه برای به دست آوردن حق رأی زنان آمریکایی شرکت می کرد و مارتای کودک را همراه خود می برد.
گلهورن در سال ۱۹۲۷، یک سال پس از ثبت نام در دانشگاهی در ایالت پنسیلوانیا، تحصیل را رها کرد و تصمیم گرفت خبرنگار شود. نخستین مقاله هایش در نشریه نیو ریپابلیک منتشر شد.
از آنجا که مصمم بود خبرنگار خارجی شود، در سال ۱۹۳۰ به فرانسه سفر کرد و در دفتر یونایتد پرس در پاریس مشغول کار شد. او به سبب آن که آزار جنسی مردی را که با یونایتد پرس همکاری می کرد، به رؤسایش گزارش کرد، پس از دو سال کار، از آن خبرگزاری اخراج شد.
گلهورن سالهای بسیاری را به سفر در جای جای اروپا پرداخت و برای چندین روزنامه در پاریس و چند نشریه آمریکا در زادگاهش سینت لوئیس گزارش تهیه کرد. گلهورن برای مجله ووگ هم از مد روز گزارش تهیه می کرد.
او در جنبش پسیفیسم (صلح جویی، یا جنبش ضد جنگ) فعال شد و در سال ۱۹۳۴ کتابی در این خصوص نوشت.
خانم گلهورن در سال ۱۹۳۲ به آمریکا بازگشت و به دعوت فرانکلین و النور روزولت (رئیس جمهوری وقت آمریکا و همسرش) در کاخ سفید ساکن شد. او شب ها به النور روزولت کمک می کرد که نامه هایش، و ستونی را در مجله Women's Home Companion(همراه خانگی زنان) بنویسد.
اندک زمانی بعد، به استخدام دولت درآمد تا از اثرات رکود بزرگ اقتصادی آمریکا در سراسر کشور گزارش تهیه کند.
او با بانوی عکاسی به نام دوروتیا لَنگ همراه شد تا زندگی روزمره بی سرپناهان را همراه تصویر گزارش کند. اما فرجام این فعالیت هم به علت تحریک کارمندان یک نهاد دولتی برای شورش موفقی علیه رئیشان، اخراج بود.
وی در آلمان از به قدرت رسیدن آدولف هیتلر گزارش تهیه کرد و پس از آغاز جنگ دوم جهانی، جنگ و اثرات آن را از فنلاند، برمه، سنگاپور، هنگ کنگ و بریتانیا روایت می کرد.
در ژوئن سال ۱۹۴۴، گلهورن از دولت بریتانیا مجوز خبرنگاری خواست تا از نبرد نُرماندی در فرانسه گزارش تهیه کند، اما با تقاضای او، همچون همه زنان دیگر خبرنگار، مخالفت شد. او به رغم این مخالفت وانمود کرد پرستار است. به او اجازه داده شد وارد کشتی شود که تجهیزات و نیروی پزشکی داشت و راهی نرماندی بود. پس از ورود به کشتی، وارد یکی از دستشویی ها شد و در را قفل کرد و همانجا ماند تا کشتی به مقصد رسید.
هنگام رسیدن به نرماندی، گلهورن شمار زیاد مجروحان را دید و مشغول کمک به حمل مجروحان شد. بعدها درباره این دوران گفت: «جنگ را تا هر کجا که می توانستم، دنبال می کردم.» او تنها زنی بود که روز ۶ ژوئن ۱۹۴۴ وارد نرماندی شد.
مارتا گلهورن و ارنست همینگوی چهار سال جسته و گریخته با هم زندگی می کردند و در سال ۱۹۴۰ ازدواج کردند. اما همینگوی پس از سه سال، ازغیبت های طولانی همسرش کلافه شده بود و وقتی مارتا در سال ۱۹۴۳ خانه شان را در کوبا ترک کرد و برای تهیه گزارش از جنگ ایتالیا به آن کشور سفر کرد، همینگوی نامه ای به او نوشت و از او پرسید: «تو خبرنگار جنگی یا همسر و هم خوابه من؟»
همینگوی درست پیش از نبرد نرماندی به فرانسه رفت تا تلاش کند که همسرش را بازگرداند. مارتا از اصرار و ممانعت شوهرش به تنگ آمد و از او جدا شد. آنها در سال ۱۹۴۵ رسماً طلاقشان را ثبت کردند.
فیلم سینمایی همینگوی و گلهورن (ساخته سال ۲۰۱۲) براساس رویدادهای آن سال ها ساخته شده است.
فیلم مستندی ساخته سال ۲۰۱۱ به نام «زنانی که جنگیدند تا جنگ را روایت کنند»، به گلهورن و تحولی که وی در خبرنگاری جنگ ایجاد کرد، پرداخته است.
پس از جنگ جهانی دوم، گلهورن برای ماهنامه اتلانتیک مشغول کار شد و از جنگ ویتنام و تنش میان اعراب و اسرائیل در دهه های ۱۹۶۰ و ۷۰ گزارش تهیه کرد.
در دهه هفتم زندگی اش، مشغول پوشش خبری جنگ های داخلی در آمریکای مرکزی شد. رفته رفته که به هشتاد سالگی نزدیک می شد، توان بدنی خود را از دست می داد. با این وصف، در سال ۱۹۸۹ از اشغال پاناما به دست آمریکا گزارش تهیه کرد. خانم گلهورن اوایل دهه ۱۹۹۰ بازنشسته شد.
جراحی آب مروارید چشمانش ناموفق بود و او را تقریباً نابینا کرد. واپسین سفر کاری اش در سال ۱۹۹۵ انجام شد که طی آن با سوی اندک چشمش و دشواری بسیار، از فقر برزیل نوشت.
جدا از کتاب هایی که پیرامون جنگ نوشته، یک کتاب هم با تمرکز بر صلح نگاشته است.
او که همواره می گفت نمی تواند مدت زیادی یک جا بماند، اواخر عمرش گفت که طی چهل سال از زندگی کاری اش، در ۱۹ گوشه گوناگون جهان زندگی کرده است.
خانم گلهورن در ۸۹ سالگی و در پی ابتلا به سرطان تخمدان، در خانه اش در لندن خودکشی کرد.
جایزه خبرنگاری مارتا گلهورن به یاد او به خبرنگاران برگزیده اهدا می شود.
تصویر: مارتا گلهورن در اوان دهه ۱۹۴۰، عکس از شنوتو
مقالات بیشتری نوشته
