شبکه‌های جهانی خبرنگاری و نقش‌شان در تحقیق پیرامون رشوه‌خواری

نوشته Kalinka Iaquinto
Oct 30, 2018 در خبرنگاری تحقیقی

خبرنگاری تعاملی بخشی مهم میزگردی بود که بخشی بود از سیزدهمین کنگره‌ی خبرنگاری تحقیقی در سائو پائولو و توسط Guilherme Amado اداره شد که دوره‌ی خبرنگاری نایت را در مرکز بین‌المللی خبرنگاران گذرانده است. 

Investiga Lava Jato و Lava Jato en Latinoamerica دو نهاد بین‌المللی خبرنگاری تحقیقی در برزیل هستند که به بررسی پرونده‌های گوناگون ارتشاء در سراسر جهان می پردازند. 

Mella که یکی از هماهنگ کننده‌های نهاد Lava Jato en Latinoamerica است، می گوید: «ما تصمیم گرفتیم که شبکه‌ی افقی تعاملی از خبرنگاران، و نه نهادهای خبرنگاری، را بسازیم تا به بررسی پرونده‌های ارتشاء بپردازند.» 

سخنران دیگر این میزگرد سالازار بود که مسئول طرح لاوا یاتو در پرو است. وی در سخنانش گفت که یکی از راه‌هایی که می توان مخاطبان را مستقیما در جریان آن‌چه پیرامون‌شان می گذرد قرار داد، آن است که در مورد این موضوعات به شیوه‌ای صحبت کنیم که جزئی از زندگی روزمره‌ی مردم شود.»

او افزود که پوشش دادن چنین موضوعاتی برای خبرنگاران آزاد ساده‌تر و ممکن‌تر از نهادهای بزرگ رسانه‌ای است، چون در اغلب موارد آن‌ها در خصوص چنین موضوعاتی منافع مشترک دارند.

بسیاری از خبرنگاران، به ویژه آن‌های که درگیر این نوع گزارشگری هستند، متوجه هستند که یک فرد به تنهایی نمی تواند همه‌ی کار تحلیل داده را برای بررسی موضوعات مورد گزارش انجام دهد. به عنوان نمونه، طرح Panama Papers یا اسناد پاناما با هدایت و سازماندهی کنسرسیوم بین‌المللی خبرنگاران، صدها خبرنگار رسانه‌ها و نهادهای گوناگون را از جای جای جهان گرد هم آورد و فعال کرد، چون تحلیل انبوه فزاینده‌ای از داده لازم بود. 

اعتماد سازی

از آن‌جا که داده‌های عمده با میزان انبوهی از اطلاعات سر و کار دارند، مهم است که طرح‌های خبرنگاری تحقیقی مربوط به آن‌ها به خوبی سازمان یافته و هماهنگ باشند، و ارتباط میان اعضای تیم قوی باشد. به علاوه، همه‌ی کشورهایی که در یک طرح خبرنگاری سهیم هستند باید با عمومی شدن و زمان انتشار اطلاعات موافقت کنند.

در این شرایط، برای ساختن یک کنسرسیوم موفق، اعتمادسازی شرط بنیادین است. کارلا میراندا، خبرنگاری در O Estado de São Paulo که یکی دیگر از شرکت کنندگان در این میزگرد بود، به اهمیت شناختن یکدیگر و هم‌کاری خبرنگاران در چنین طرح‌هایی اشاره کرد. 

در برزیل، دستگاه قضایی در مقایسه با کشورهای دیگر نسبتا به سرعت عمل می کند. با آن که در کشورهایی مثل پرو، آرژانتین، پاناما و اکوادور شماری پرونده‌ی ارتشاء مالی تشکیل شده، رسیدگی به آن‌ها هنوز تکمیل نشده است. در کشوری مثل ونزوئلا هم مسئولان در سایه‌ی ساختار قضایی پناه می گیرند و مجازات‌شان دشوار است. 

موضوع امنیت 

تاثیر هم‌کاری‌های خبرنگاری ورای پوشش رسانه‌ای است. کشورهایی که در آن‌ها دموکراسی به درستی جا نیافتاده است، یا اصلا وجود ندارد، از خبرنگاری تعاملی بهره می برند. پولیزوک، خبرنگار شرکت کننده‌ی دیگری در این میزگرد که عضو Lava Jato en Latinoamerica است، گفت که این نوع تحقیقات، خبرنگاران و مردم جامعه را به شیوه‌‌ی آشکار صیانت می کند. 

فعالیت‌‌های تعاملی برای محافظت از حرفه‌ای‌های مطبوعات در کشورهای مثل مکزیک و برزیل که خبرنگاران در آن‌ها به طور مرتب مورد حمله واقع می شوند، مفید و مهم است. برزیل یکی از بالاترین آمار جنایت علیه حرفه‌ای‌های مطبوعات را دارد و در فهرستی که کمیته‌ی حفاظت از خبرنگاران تهیه کرده، رتبه هشتم را در میان کشورهای خطرناک برای خبرنگاران دارد. هم‌چنین، در فهرست 2018 World Press Freedom Index یا فهرست سال ۲۰۱۸ آزادی مطبوعات که از سوی نهاد خبرنگاران بدون مرز تهیه و منتشر شده، رتبه‌ی ۱۰۲ ام را از نظر وضعیت دستگاه قضایی کشور داشت. 

میراندا که از سخنرانان دیگر این نشست بود، در خصوص شرایطی چون شرایط برزیل گفت:‌ «این نوع کار و این شیوه‌ی هم‌کاری امکان آن را فراهم می کند که اگر خبرنگاران در کشوری تحت فشار یا پی گرد هستند، هم‌کاران‌شان در کشوری دیگر، توجه جهانیان را به آن‌ها و وضع‌شان جلب کنند.»

 

تصویر سخنرانی از Romina Mella، با اجازه‌ی Kalinka Iaquinto.