جیوتی دویوِدی (Jyoti Dwivedi) تنها خبرنگار نیست. او کاتالیزور و یک عامل تغییر است. جیوتی که برای روزنامه India Today و نشریات دیگر در سراسر هند گزارش مینویسد، طی فعالیتهای خبرنگاری خود، به راستیآزمایی کمپینهای اطلاعات نادرست پرداخته، نام پزشکان فاسد را افشا کرده، تاکتیکهای سوءاستفاده از هوش مصنوعی را برملا کرده و از گروههای قمار و دیگر گروههای زیرزمینی پرده برداشته است. اگر بخواهیم ساده بگوییم، دویوِدی کارهای تأثیرگذاری انجام میدهد. او میگوید: «وقتی بفهمم که اوضاع چقدر بد است، عصبانی میشوم. اما وقتی که گزارشی منتشر میشود و مقامات، اقدام میکنند، احساس رضایت میکنم.»
بیشتر بخوانید: خبرنگار برگزیده ماه: فاسِلی کُناتِه
دیوِدی طی پانزده سال کار حرفهای، از نامهای مستعار استفاده کرده، وانمود کرده که باردار است و برای اجتناب از برخوردِ پلیس، بهصورت مخفی کار کرده است. او برای تهیه گزارشهایش، جان خود را به خطر میاندازد، اما از خود ترسی بروز نمیدهد. انگیزه او، کشف بیعدالتیها است و هرچند تا کنون در این زمینه به موفقیتهای زیادی دست یافته، تمایل دارد که گزارشهای بیشتری تهیه کند.
در ادامه این مطلب، گفتگوی آی جی نت را با این خبرنگار هندی میخوانید.
کار خبرنگاری را چگونه شروع کردید؟
من کارم را در سال ۲۰۰۷ شروع کردم. در آن زمان، در زادگاهم کانپور (Kanpur) خبرنگار میدانی بودم. عملیاتهای استینگ (عملیات اغوا یا فعالیت مخفی) زیادی انجام دادم. در چندین سازمان رسانهای کار کردهام. در حال حاضر با گروه India Today (اندیا تودی) کار میکنم. این گروه، یکی از سازمانهای خبری عمده در هند است. من با بخش درستیسنجی آن کار میکنم. ما نادرستیِ اطلاعات نادرست و اطلاعات جعلی را روشن میکنیم. بسیاری از موضوعات، از سوی نهادها و خبرنگاران پیشنهاد میشوند و آنها معمولاً درخواست میکنند که اطلاعات خاصی را راستیآزمایی و تأیید کنیم. حتی اخبار فوری هم به درستیسنجی نیاز دارند. من از سال ۲۰۲۰ به این سو، این کار را انجام میدهم.
آیا بهعنوان یک خبرنگار زن، با چالشهایی مواجه شدهاید؟
دختران اندکی هستند که اجازه یافتهاند در شغلی مثل خبرنگاری کار کنند، زیرا بسیار پرخطر است. معمولاً هر روز کاری، من مجبور بودم دیروقت به خانه برگردم و همگی با این مسأله راحت نبودند. در آن زمان، من تنها خبرنگار زن در دفترمان بودم. چیزهای زیادی هستند که دختران میتوانند بهتر انجام دهند. فکر میکنم که این، امتیازی برای من بود؛ از فرصت موجود، به بهترین شیوه استفاده کردم.
فعالیت خبرنگاری مخفیانه چگونه است؟
من با یکی از همکاران زنم، این عملیات مخفی را انجام دادم. ما برنامهریزی کردیم و من گفتم: «در یک بیمارستان، تو خود را باردار معرفی کن. در بیمارستان دیگر، من، خود را بهعنوان یک زن باردار جا خواهم زد.» پزشکانی هستند که تنها برای دریافت پول میگویند: «بلی، تو حاملهای». تنها برای بهدست آوردن پول، دختران بیگناه را فریب میدهند. تصور کنید که این دختران معصوم، شاید نزد این پزشکان بروند و آنها فقط برای دریافت مبلغی برای خدماتشان، جراحی غیرضروری سقط جنین را بر آنها انجام دهند. بسیاری از آنها، طی این روند، جان میدهند. در یکی از بیمارستانها، نامها را جابهجا کردم. دکتر از من، نام پدرم را پرسید و من، گفتم «عرفان خان» که یک نام اسلامی است، در حالی که من هندی هستم و برهمن. من به نامهای هندو عادت دارم. وقتی دکتر پرسید «نام مادرت چیست؟» یک نام هندو را گفتم. او بسیار تعجب کرد؛ زیرا ازدواج میان پیروان دینهای متفاوت، رواج زیادی ندارد. دکتر پرسید: «چطور ممکن است کسی که نامش عرفان خان است، نام همسرش سونیتا راجور باشد؟» اما به نحوی توانستم صحبت را تغییر دهم. گفتم: «نه، نه، در واقع ازدواج آنها، از روی عشق بود. والدینشان نمیخواستند این ازدواج صورت بگیرد.» به این شیوه، توانستم از خود محافظت کنم، در حالی که میخواستند مرا بیرون کنند؛ ممکن بود حتی به پلیس خبر دهند.
بیشتر بخوانید: خبرنگار برگزیده ماه: فائزه گیلانی
آی جی نت و آی سی اف جی (مرکز بینالمللی خبرنگاران)، چگونه از شما حمایت کردهاند؟
من در رسانههای اجتماعی، برنامه خلع سلاح اطلاعات نادرست را که از سوی مرکز بینالمللی خبرنگاران برگزار میشد، دیدم و برای شرکت در آن، درخواست دادم. آموزشهای این برنامه، بسیار مفید بودند. مفیدترین بخش آن برای من، آموزشهای Craig Silverman (کریگ سِلورمن) پیرامون تحقیق درباره تبلیغات بود. اخیراً، گزارشی درباره شرطبندی آنلاین نوشتم. شرطبندی آنلاین، در منطقه خاکستری قرار دارد؛ یعنی نه میتوان آن را کاملاً قانونی نامید، و نه قانون خاصی برای کنترل آن وجود دارد. صدها صفحه فیسبوک وجود داشتند که ویدیوهای جعل عمیق از سلبریتیهای را منتشر میکردند. این سلبریتیها درحال حمایت و تأیید وبسایتهای شرطبندی نشان داده میشدند. اما در واقع، این افراد هرگز آن وبسایتهای غیرقانونی را تبلیغ نکرده بودند. افراد زیادی، طعمه این وبسایتها میشدند و به آنها میپیوستند. آنها نخست روی یک تبلیغ در فیسبوک کلیک میکردند، سپس به یک کانال تلگرامی راهنمایی میشدند -- و بعد لینک وبسایت اصلی شرطبندی را همرسانی میکردند. در این گزارش، تحقیقی پیرامون تبلیغات فیسبوک انجام شده بود. آموزشهای این برنامه، اینجا برای من مفید واقع شد.
برای فعالیتهای حرفهای خود چه اهدافی دارید؟
وقتی گزارشهایم منتشر میشوند و مقامات، دست به اقدام میزنند، بسیار رضایتبخش است که میتوانم کاری انجام دهم، حداقل کاری بسیار کوچک. هدف من، ادامه کار فعلیام در سطحی بزرگتر است تا نتایج بهتر و عمدهتری داشته باشد.
تصویرها از جیوتی دویوِدی