خبرنگاران باتجربه می گویند هرگز نباید به رایگان مطلب نوشت و دریافت حق التحریر حق هر خبرنگاری است، به ویژه خبرنگاران مجرب. این مطلب انعکاس نظرات چند خبرنگار با تجربه در این خصوص است که می گویند ابتدای کارشان ناگزیر بودند که مدتی، یا گه گاه، به رایگان مطلب بنویسند. چرایی و چگونگی نوشتن مطلب بدون دریافت حق التحریر در این مطلب بررسی می شود که چکیده ای است از نظرات سه خبرنگاری که با آی جی نت در این خصوص گفت و گو کرده اند. مهمترین نکات این گفت و گو را اینجا می خوانید:
۱. اغلب خبرنگاران در زمانی از زندگی حرفه ای شان، به ویژه اوایل آن، به رایگان مطلب نوشته اند. این نوع نوشتار گاه به کار با حق التحریر می انجامد و به این دلیل ارزش انجامش را دارد اما اگر قرار بر آن باشد که نوشتن مطلب به شیوه ای پیوسته یا مرتب انجام شود، صحیح نیست و نه تنها به لحاظ مادی، که از نظر حرفه ای نیز مناسب نیست.
۲. آنچه به نام «نوشتار امید» شهرت یافته، پدیده ای است که شماری خبرنگار روی آن کار و تحقیق کرده اند و به این نتیجه رسیده اند که بسیاری از خبرنگاران تازه کار به امید یافتن کار دائم خبرنگاری، به رایگان یا به ثمن بخس مطلب یا گزارش تهیه می کنند. گاهی این کار کمکی به ورود به عرصه خبرنگاری است اما گاهی چندان کمکی هم نیست یا به نوعی سوء استفاده است. درآ‌ن صورت است که انجام دادن این کار اشتباه است. این قاعده شامل کارهایی هم می شود که کمتر از آنچه باید و متداول است، بابت آنها حق التحریر یا حق الزحمه پرداخت می شود.
۳. دانشجویان در بسیاری موارد با وجود صرف وقت زیاد روی کار خبرنگاری یا روزنامه نگاری، حق الزحمه ای دریافت نمی کنند یا مثلا اگر برای نشریات دانشجویی کار کنند مبلغی به عنوان حق التحریر به آنها داده نمی شود. این کار اگر منتج به کسب تجربه و آشنایی با حرفه ای های مطبوعات یا رسانه شود، در دوران دانشجویی پذیرفته است اما ادامه آن خارج از آن محیط مطلوب نیست.
۴. نوشتن مطلب برای نشریات بزرگی که سرمایه زیادی دارند، از نظر خبرنگاران مجرب به کلی مردود است. اگر نشریات یا وبلاگ هایی که برای آنها می نویسید، بودجه کافی نداشته باشند، موضوع فرق می کند اما وقتی نشریه ای جاافتاده و بزرگ است و سرمایه کافی دارد، نباید برایشان مطلب رایگان بنویسید.
۵. تنها به نوشتن یکی دو مطلب رایگان نیاز دارید تا بتوانید جایتان را در عرصه خبرنگاری باز کنید. نیازی به این نیست که سالها یا مدت ها مطالب متعددی بنویسید آن هم به رایگان. اگر قرار بر کسب نتیجه باشد، با همان چند مطلب می توانید به هدفتان برسید.
۶. بهترین شیوه خبرنگار بهتر شدن یا نویسنده بهتری شدن، آن است که از کارهای اولیه تان بیاموزید. هر کاری تجربیات خاص خود را دارد و پس از انجام چند کار، می توانید آموخته های بسیاری را از این تجارب کسب کنید و در کارهای آینده تان به کار ببنید.
تصویر از آنسپلش، عکاس: J. Kelly Brito