انبوهسپاری مدلی است برای ایجاد یک منبع اطلاعاتی در مورد موضوعات و پدیدههای متنوع در فضای مجازی که اطلاعات آن با مشارکت شهروندان عادی یا متخصص فراهم میشود.
گردآوری اطلاعات در انبوهسپاری معمولاً از طریق فراخوان عمومی در اینترنت انجام میشود. تمرکز این پدیده بر مشارکت و همگرایی شهروندان در فعالیتهایی همچون حل مسئله/مشکل، تولید، توسعه، ایدهسازی، نوآوری و فرایندهای خدماتی و ... است. غیرمتمرکز بودن، غیررسمی بودن، عمودی و افقی بودن ارتباطات و انحصاری نبودن اطلاعات، از جمله ویژگیهای مثبت انبوهسپاری است.
یک نمونه از انبوهسپاری
«شمارش شدگان» (Counted) نام پروژهای است که توسط وبسایت نشریهی گاردین با مشارکت مردم راه اندازی شده است. کار این پروژه شناسایی شهروندانی است که سالهای ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ توسط پلیس یا سایر نهادهای قانونی در ایالات متحده کشته شدهاند، تا بدین وسیله نژاد، مکان، زمان و همچنین چگونگی کشتهشدنشان را برای عموم مردم آشکار کند.
ضرورت این پروژه چیست؟
در دولت آمریکا بایگانی جامعی از تعداد کشته شدگان به دست نهادهای قانونی وجود ندارد. دادستان کل پیشین آمریکا، «اریک هولدر»، پیش از پایان ماموریتش در سال ۲۰۱۵، وضعیت جمع آوری اطلاعات در مورد کشته شدگان به دست پلیس را «غیرقابل قبول» توصیف کرد.
نشریهی گاردین به عنوان مبتکر و گردانندهی این وبسایت، همراه با بسیاری از تحلیلگران، کارزارها، فعالان، مقامات ذیربط بر این باور است که ایجاد چنین بانک اطلاعاتی پیشنیاز بحث عمومی دربارهی استفاده از زور توسط پلیس است، بحثی که شاید به نوبهی خود بتواند از میزان تلفات این درگیریها بکاهد.
این وبسایت همچون یک بانک اطلاعاتی گزارشهای گاردین را با اطلاعات انبوهسپاری شده پیوند میدهد تا از این طریق پروندهی جامعی را از چنین تلفاتی تشکیل دهد. اطلاعات این پروژه لحظه به لحظه و به طور متناوب توسط گزارشگران گاردین و روزنامهنگاران مرتبط با آن به روزرسانی میشود.
چگونگی جمع آوری اطلاعات
همانطور که پیشتر اشاره شد، شیوهی جمع آوری و پردازش این اطلاعات به روش دادهپردازی صورت میگیرد. این پروژه پیشتر اطلاعات خود را از منابع رسمی همچون گزارشهای پلیس به دست میآورد. اما حال این مردم عادی هستند که به لطف پدیده انبوهسپاری در جمع آوری و تکمیل اطلاعات مشارکت میکنند. پروژهی «شمارش شدگان» از مردم میخواهد چنانچه شاهد مرگ یک شهروند توسط پلیس یا نهادهای مجری قانون بوده یا به نحوی از آن با خبر شدهاند، بلافاصله به این وبسایت اطلاع دهند.
در وبسایت این پروژه تصاویر شهروندانی که به دست پلیس یا سایر نهادهای قانونی کشته شدهاند همراه با گزارشی از چگونگی مرگ آنها وجود دارد. مخاطبان وبسایت میتوانند در ثبت و همچنین تکمیل این گزارشها مشارکت کنند. شهروندان میتوانند دیدهها و اطلاعات خود از چنین حوادثی را از طریق ایمیل، صفحهی فیس بوک یا اکانت توئیتر به فعالان این پروژه اطلاع دهند. همچنین در وبسایت این پروژه این امکان وجود دارد که گزارشهای خود را به صورت ناشناس ارسال کنند.
آمار سال ۲۰۱۶
برپایهی گزارشهای مردم که در این وبسایت انبوهسپاری شده است، در سال ۲۰۱۶ تعداد هزار و ۹۳ نفر توسط نیروهای پلیس یا سایر نیروهای امنیتی ایالات متحده کشتهشدهاند. از این تعداد ۵۷۴ نفر سفیدپوست، ۲۶۶ نفر سیاهپوست، ۱۸۳ تن لاتینتبار، ۲۴ نفر بومی آمریکایی، ۲۱ نفر آسیایی و ۲۵ تن از ملیتهای دیگر بودند. همچنین شهرهای لس آنجلس، فینیکس، شیکاگو، هیوستون و سن آنتونیو به ترتیب با ۲۰، ۱۵، ۱۱، ۱۱ و ۱۰ کشته، بیشترین تلفات به دست پلیس را داشتند.
سخن پایانی
وجود چنین پایگاه اطلاعاتی که توسط مردم و برای مردم کار میکند، میتواند کمک شایانی به آشکار شدن حقایق داشته باشد. گذشته از این، چنین وبسایتی میتواند به عنوان منبع اطلاعات برای روزنامه نگاران، پژوهشگران و همچنین نهادهای دولتی مورد استفاده قرار گیرد.
اکنون از وجود چنین پروژهای در ایران نیز میتوان بهرهگرفت. به عنوان مثال، با همین شیوهی انبوهسپاری میتوان از شهروندان خواست که برای اطلاع رسانی دربارهی کشته شدگان در تصادفات رانندگی یا نزاعهای خیابانی و یا شناسایی و گزارش دهی دربارهی افراد گمشده، اطلاعات خود را در یک وبسایت ثبت کرده و همرسانی کنند.