معرفی مرکز اطلاعات و رسانه‌های حکومت افغانستان

بعد از حملات یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ افغانستان به‌عنوان کشوری که به لانه‌های گروه‌های تروریستی تبدیل شده بود مورد توجه جامعه جهانی قرار گرفت. بعد از حمله نظامی ائتلاف جهانی به رهبری آمریکا وسقوط حاکمیت دوره اول طالبان، حکومت جدید در افغانستان تشکیل شد. در نظام دموکراتیک جدید که به حمایت جامعه جهانی شکل گرفته بود به آزادی بیان و رسانه‌ها اهمیت قابل توجهی داده می‌شد. از این دوره، به دوره‌ طلایی رسانه‌ها نیز یاد می‌شود. فعالیت صدها رسانه‌‌ آزاد در افغانستان در منطقه بی بدیل بود.

یکی از نهادهای کاربردی و مهم که با حمایت مالی و تکنیکی سفارت ایالات متحده آمریکا در افغانستان ایجاد شد، مرکز اطلاعات و رسانه‌های حکومت (Government Media & Information Center) یا GMIC بود. این مرکز برای بار اول در کابل ایجاد شد و بعد در ولایات دیگر نیز زیر همین نام ایجاد شد و تحت نظر دفتر هر والی فعالیت می‌کرد.

مرکز اطلاعات و رسانه های حکومت، در سال ۱۳۸۷ هجری شمسی تحت اداره رئیس دفتر رئیس جمهوری و سخنگوی ریاست جمهوری وقت ایجاد گردید. هدف از تشکیل این مرکز تسهیل دسترسی روزنامه نگاران به معلومات، تأمین و بهبود ارتباطات دوامدار مقامات دولتی با رسانه‌ها عنوان شده بود تا دستاوردهای نظام و کارکرد نهادها را انعکاس دهد. این مرکز توانست گردش اطلاعات را در جامعه تقویت، و دسترسی روزنامه نگاران را به منابع اطلاعاتی تسهیل کند. تأمین ارتباطات و هماهنگی بین رسانه‌ها و مسئولین دولتی در کابل و سایر ولایات افغانستان نیز به عهده این مرکز بود.

بیشتر بخوانید: روایت خبرنگاران وبسایت افغان‌فکت از مقابله با اطلاعات جعلی

ایجاد مرکز اطلاعات و رسانه های حکومت یک ابتکار مؤثر و جالب در جامعه‌ رسانه‌ای افغانستان بود. در حالی که این مرکز یک منبع خوب رسانه‌ای بود، متأسفانه به یک اداره دولتی تبدیل شد.

در سال ۱۳۹۸ هجری خورشیدی، اداره ارگ ریاست جمهوری افغانستان دفتر سخنگوی خود را توسعه داد و اداره ارتباطات عامه و استراتژیک را ایجاد کرد. هدف فعاليت این اداره، مدیریت اذهان عامه، مهندسی گردش اطلاعات و هماهنگی بین رسانه‌های افغانستان بود. برای جلوگیری از تداخل وظیفه‌، مرکز اطلاعات و رسانه‌های حکومت را نیز با این اداره ادغام کردند.  وظایف و فعالیت‌های مرکز اطلاعات و رسانه‌های حکومت را می توان به چند مورد زیر تقسیم کرد:

• تولید محتوا: مهمترین وظیفه این مرکز تهیه و تولید برنامه های رادیویی، تلویزیونی، ضبط نشستهای مطبوعاتی، تولید فیلم‌های مستند، گزارش و اطلاعات مربوط به حکومت است.
• ارتباط با رسانه‌ها: مرکز اطلاعات و رسانه‌های حکومت وظیفه دارد تا امکان برگزاری نشست‌های مطبوعاتی و مصاحبه‌های اختصاصی را میان خبرنگاران و مسئولین حکومتی فراهم کند. تهیه بانک اطلاعاتی ویژه خبرنگاران، رسانه‌ها و سخنگویان دولتی هم از فعالیت‌های این مرکز بود.

بیشتر بخوانید: بررسی رسانه‌های در تبعید افغانستان و ایران

• هماهنگی: همرسانی خبرنامه‌ها و دعوتنامه‌های مطبوعاتی، تکثیر هدایات، نشر پیام‌های مناسبتی، جمع‌آوری معلومات و انعکاس دستاوردهای حکومت نیز از وظایف مرکز اطلاعات و رسانه‌های حکومت به شمار می‌رفت.
• امور اجرایی: برای پیشبرد بهتر امور، بودجه مرکز اطلاعات و رسانه‌های حکومت از سال ۱۳۸۷ به این سو، از طرف دولت افغانستان تمویل می‌شد. شمار مأموران و کارمندان این مرکز بیش از ۵۰ تن بود که متأسفانه بعد از حاکمیت طالبان بیشتر کارکنان آن ترک وظیفه یا مهاجرت کردند. 

هم چنین این مرکز تسهیلات ترجمه همزمان به زبان‌های انگلیسی، فارسی و پشتو را نیز دارد، و ازاین رو، تسهیلات کار را برای خبرنگاران خارجی هم فراهم می‌کند. این مرکز منابع معلوماتی، کتابخانه مجهز و استودیوهای های پیشرفته هم دارد.

با سقوط نظام جمهوری و حاکمیت طالبان ساختار و فعالیت‌های این مرکز دچار اختلال شد و طالبان تغییرات اساسی را در ساختار و نحوه فعالیت‌های این مرکز به وجود آوردند. تمامی کارمندان زن این مرکز را از وظیفه سبکدوش کردند و دانش‌آموخته‌های مدرسه‌های دینی را که حامی و دنباله رو طالبان‌اند، به جای آنها استخدام کردند.

در حال حاضر، رئیس عمومی این مرکز یکی از نظامیان وابسته به شبکه حقانی است. طالبان با استفاده از امکانات این مرکز تبلیغات سیاسی خود را توسعه بخشیده‌اند و برای به رسمیت شناخته شدن حکومت خود از این مرکز استفاده تبلیغاتی می‌‌کنند.

با وجود آن‌که این مرکز در اختیار عوامل شبکه تروریستی حقانی است، یک منبع مهم معلوماتی و هماهنگی برای تمام خبرنگاران افغان به‌شمار می‌رود.

تصویر از وبسایت وزارت مالیه افغانستان