خبرنگار برگزیده ماه: نوید حمیدی

نوید حمیدی دوره مکتب را در لیسه عالی حبیبیه کابل به پایان رساند و سند دوره کارشناسی خود را هفت سال پیش از دانشگاه افغانستان در رشته مطالعات توسعه گرفت. او اما حدود بیست سال است که وارد دنیای رسانه شده است؛ ابتدا در بخش گردآوری اطلاعات برای مجله سباوون، بعد در تهیه خبر به عنوان خبرنگار مستقل، که طی آن با چند رسانه همکاری داشت. او در سال ۱۳۸۶ سردبیر ماهنامه تجارت شد و پس از آن نیز مدیرمسئول هفته‌نامه تنویر، که به گفته او فعالیت آن به دلایل امنیتی متوقف شد. این خبرنگار لوح سپاسی از انجمن صلح افغانستان و لوح سپاس دیگری هم از اتحادیه ژورنالیستان آزاد افغانستان کسب کرده است.

گفتگوی آی جی نت را با او اینجا می‌خوانید.

آی جی نت: لطفاً از فعالیت‌ها و دستاوردهای خبرنگاری دو دهه اخیرتان در افغانستان برایمان بگویید.

پانزده سال پیش، انستیتوت آموزشی روزنامه نگاری را به نام Blue Journalism Institut در کابل برای جوانان ایجاد کردم که روزنامه نگاری آنلاین، حریم خصوصی، امنیت سایبری، اعتیاد اینترنتی و اصول روزنامه‌نگاری بخش‌های اصلی فعالیت آن بود. متأسفانه بعد از شش سال فعالیت و علیرغم دستآوردهای خوب، به‌سبب تهدیدهای امنیتی به فعالیت مرکز پایان دادیم.

در سال ۱۳۹۳ در یکی از دانشگاه‌های خصوصی افغانستان کار در بخش اطلاعات و ارتباطات را شروع کردم، که برایم بسیار جذاب بود. در سال ۱۳۹۶ [با همکارانم] نخستین کانال تلویزیونی صحی و علمی افغانستان را تأسیس کردیم و من مدیریت آن را به‌عهده گرفتم. این کانال توانست طی چند سال فعالیت، پاسخگوی بسیاری از نیازهای جامعه باشد: از جمله افزایش آگاهی، تابوشکنی بهداشتی و معرفی دانش صحی. روزنامه‌نگاری صحی در افغانستان تا آن زمان به گونه رسمی و عملی تجربه نشده بود. طی این دوره، اصول روزنامه‌نگاری و اخلاق طبابت را با هم ترکیب کردم تا محصول نهایی مورد قبول خبرنگاران، دکتران، مسئولان صحی کشور، بیماران و مصاحبه‌شوندگان باشد.

پنج سال پیش یک تفاهم‌نامه همکاری با کمیسیون مستقل حقوق بشر افغاستان امضاء کردم که حاصل آن، تهیه برنامه‌های متعدد حقوق بشری بود. عضو شبکه خبرنگاران محیط زیست افغانستان هم بودم که از سوی نهادی به نام Heinrich-Böll Stiftung حمایت می‌شد.

من فلوشیپ Civic engagement in social media [تعامل مدنی در رسانه‌های اجتماعی] را به‌دست آوردم که از طرف Counterpart international برگزار شده بود. موضوع طرحی که روی آن کار کردم، دادخواهی و راه‌اندازی کمپین مبارزه با فساد اداری در افغانستان بود.

درباره فعالیت‌هایتان در تلویزیون صحی افغانستان بیشتر توضیح می‌دهید؟

نبود تجربه کافی در بخش روزنامه‌نگاری صحی در افغانستان و کمبود منابع اطلاعاتی و خبری، چالش بزرگی برای گروه ما بود و به همین سبب، کار ما در بخش تولید محتوا خالی از اشتباه نبود. برای اطمینان از انجام بهتر امورات، هر هفته با همکارانم جلسه برگزار می‌کردم و یک پزشک متخصص نیز منحیث مشاور مرا همراهی می‌کرد تا در پوشش موضوعات تخصصی صحی با مشکل مواجه نشویم.

من موضوعات، فهرست مهمانان و پیام‌های آگاهی‌دهنده را با کمیته علمی که زیر نظر معاونت علمی مرکزی آموزشی به‌نام دانشگاه طبی چراغ ایجاد شده بود، شریک می‌ساختم. برآیند این کار باعث شد موضوعات مورد نیاز جامعه را انتخاب کنیم، بهترین دکتران متخصص را به برنامه‌ دعوت کنیم و مهمترین پیام‌های صحی را تهیه و منتشر کنیم.

تلاش می‌کردم پیام‌های صحی را مطابق تقویم سازمان صحی جهان انتخاب کنم و برنامه‌ها را در مورد امراضی انتخاب کنم که در فصل‌های مختلف سال در افغانستان شیوع پیدا می‌کنند و به نام امراض فصلی یا موسمی از آنها یاد می‌شود. برای من، منحیث یک دانش‌آموخته مطالعات توسعه، مهم بود که روستانشینان، افراد کم‌سواد یا بی‌سواد جامعه، و اقلیت‌ها در حاشیه قرار نگیرند.

چه شد که به خبرنگاری علاقمند شدید؟ این کار را از چه سنی و کجا آغاز کردید؟

دوران طفولیت و نوجوانی من مصادف بود با جنگ‌های داخلی، و دوره جوانی‌ام مصادف بود با حملات تروریستی یازه سپتامبر، سرنگونی حکومت اول طالبان  و تشکیل دولت موقت افغانستان. این دوره، دوره شکوفایی رسانه‌ها بود و همان وقت بود که به کار خبررسانی علاقمند شدم. در ۱۹ سالگی و بعد از فراغت از مكتب، اصول روزنامه‌نگاری را در دوره‌های آموزشی BBC Media Resource، مرکز بین المللی خبرنگاران، انجمن روزنامه نگاران جنوب آسیا یا SAFMA و انستیتوت گزارشدهی جنگ و صلح در کابل فرا گرفتم. گزارش‌ها و نوشته‌های من در روزنامه‌های هشت صبح، ماندگار، اطلاعات روز، راه مدنیت، افغانستان امروز و Kabul Press (کابل پرس) منتشر شده‌ است.

پس از قدرت‌گیری طالبان در سال ۱۴۰۰، چه وقت و چگونه توانستید از افغانستان خارج شوید؟

دفتر ما قبل از حاکمیت طالبان بمب‌گذاری شده بود، اما بعد از ورود طالبان به کابل، زندگی بسیار دشوار شد. نهادهای رسانه‌ای و مدنی، دانشگاهها و حتی بازارها در سکوت فرو رفته بودند و در حال نابودی بودند. با توجه به نوع فعالیت‌هایم، به ویژه در زمینه آزادی بیان و حقوق مدنی، با خطر بازداشت، شکنجه و حتی مرگ مواجه بودم. مدتی در کابل مخفیانه زندگی می‌کردم و حدود یک سال بیکار بودم تا این‌که دو سال پیش موفق شدم از افغانستان خارج شوم. 

 

بیشتر بخوانید: راهنمایی‌هایی برای تأمین امنیت سفر خبرنگاران به افغانستان

چطور با آی جی نت آشنا شدید و از کی مطالب آن را دنبال کردید؟

در تبعید که احساس می‌کردم همه چیز را از دست داده‌ام و دیگر امیدی برای نوشتن و نشر مطلب نداشتم، یکی از دوستانم آی جی نت فارسی را به من معرفی کرد. از آن زمان مطالب آی جی نت را خواندم. برای بخش فارسی ایی‌میلی فرستادم و تقاضای همکاری کردم و جواب مثبت گرفتم؛ همکاری من با آی جی نت فارسی این‌گونه آغاز شد. این فعالیت روزنامه‌نگاری، نخستین تجربه من در تبعید بود و خوشحالم که آی جی نت فارسی فرصت نشر مطلب را برای من و سایر روزنامه‌نگارافغان صادقانه مهیا کرده و مشوق ماست تا بیشتر بنویسیم.

 

بیشتر بخوانید: چالش‌های خبرنگاری صحت در افغانستان

 

تجربه من نشان داده که نشر مطلب در آی جی نت بازتاب خیلی خوبی دارد، به‌خصوص چون منابع روزآمد خبرنگاری به زبان فارسی کم‌اند و منابعی که بر رسانه‌های افغانستان تمرکز داشته باشند، خیلی محدودند. ‌آی جی نت فارسی جای خود را بین روزنامه‌نگاران جوان فارسی‌زبان باز کرده است. من و هم‌مسلکان افغانی‌ام در تبعید توانسته ایم از فرصت‌های کاری و آموزشی آی جی نت و وبینارهای مرکز بین‌المللی خبرنگاران مانند کلاس در‌س استفاده کنیم. آی جی نت بحران تبعید را برای من به فرصت تبدیل کرد.

انتشار مطالبتان در وبسایت فارسی آی جی نت چه بازتابی داشته است؟

بعد از نشر مقاله‌ام با موضوع راستی‌آزمایی و مطالعه و مراجعه به مطالب آی جی نت در این خصوص، جمعی از روزنامه‌نگاران [افغان] متعهد شدند که یک وبسایت راستی‌آزمایی برای افغانستان ایجاد کنند. بعد از نشر مقاله‌ام با محور مطالعه موردی کانال‌های یوتیوب افغانستان، جمعی از تولید کنندگان محتوا در یوتیوب تصمیم گرفتند تا انجمن یوتیوبران را ایجاد کنند و از من هم دعوت کردند که از مشاوران انجمن باشم. اجازه فعالیت این انجمن از حکومت طالبان اخذ شده و به زودی شاهد گشایش دفتر آن خواهیم بود. مقاله‌ام در مورد روزنامه نگاری صحت مورد توجه بخش نشرات وزارت صحت افغانستان قرار گرفت و انستیتوت نی در کابل از مطالبی که در مورد روزنامه‌نگاری توسعه و مصونیت خبرنگاران نوشتم، استقبال کرده است.

 

 

تصویر از نوید حمیدی