تولید برنامههای تلویزیونی سرمایه گذاری بر روی کالای فرهنگی است؛ برنامههای تلویزیونی سالها قابل تماشا هستند و مورد مطالبه نسل های آینده نیز می‌باشند. محتوای تلویزیون، زبان جهانی است و باید جهانی باشد، درغیر این صورت پیام آن منزوی و غیرقابل تعامل خواهد بود.
تولید برنامههای تلویزیونی هزینه زیادی دارد و در روند تولید آنها، شمار مخاطبان، میزان تعامل، ارتباطات جهانی و تعداد بازپخش‌های برنامه باید سنجیده شود. برخلاف تجارت، صنعت تلویزیون بازگشت مستقیم سرمایه ندارد و معیارهای ارزیابی بازگشت سرمایه آن تعامل، آموزش و خدمت فرهنگی است.
تلویزیون‌های افغانی منحیث منبع ایدئولوژیک نتوانسته‌اند مردم را برای ملت‌سازی و تعهد ملی بسیج نماید، در حالی که در عصر اطلاعات، رسانه‌های کارآمد در میان ابزار مهم اثرگذاری بر جامعه هستند و می‌توانند نیازهای روحی-روانی، اجتماعی و فرهنگی مردم را برآورده و بسیج نمایند.
برنامه‌ها، شیوه اجرای آنها و ابعاد هنری که از سوی برنامه‌سازان تلویزیون در نظر گرفته می‌شود، در واقع بیانگر مجموعه‌ای از گرایش‌های ایدئولوژیک شبکه‌های تلویزیونی است که در برخی کشورها -- به ویژه در آنها که حکومت، مالکیت رسانه‌ای دارد -- از سوی طبقه حاکم برای رسانه‌های ارتباط جمعی تعیین می شود.
در افغانستان، رهبران مذهبی، احزاب سیاسی و سرمایه‌داران بر محتوای شبکه‌های تلویزیونی تسلط دارند که بیشتر به پولشویی و افزایش سرمایه‌های شان فکر می‌کنند تا نزدیک کردن افکار جمعی و ترویج فرهنگ جهانی بشری.
در تحقیقی که در اپریل/آوریل سال ۲۰۲۲ از سوی آکادمی دویچه وله منتشر شده‌است، نشان می‌دهد که ۱۳۲ شبکه تلویزیونی در افغانستان فعالیت داشته‌اند، اما از بعد از به‌قدرت رسیدن طالبان در آگوست/اوت ۲۰۲۱، تنها ۸۱ شبکه کار خود را ادامه داده‌اند.
محبوبیت تلویزیون به عنوان منبع اخبار، اطلاعات و سرگرمی در بین مردم افغانستان زیاد است. جوانان علاقمند به تماشای برنامه های سرگرمی اند و قشر کم سواد جامعه ترجیح می‌دهند تلویزیون تماشا کنند، چون ماهیت تصویری تلویزیون برایشان به‌سادگی قابل درک است.
در حال حاضر بسیاری از مخاطبان رسانه‌ها و به‌ویژه تلویزیون، اعتماد وعلاقه‌شان به شبکه‌های تلویزیونی افغان را از دست داده‌اند و عامل مهم آن تسلط تفکر طالبانی بر رسانه هاست. پس از تسلط طالبان برنامههای آموزشی، اخبار و محتوای مذهبی افزایش یافته و جایگزین برنامه های تفریحی، موسیقی و سریال‌های خارجی شده است و جای برنامه‌هایی با محتوای ارزشمند و منتقدانه در حوزه‌های اجتماعی، ادبی و سیاسی خالی است.
تلویزیون‌های افغانستان باید در بستر اجتماعات محلی رشد نمایند و ارزشها، آرزوها، نمادها و معیارهای فرهنگی و اقتصادی مردم را مدنظر داشته باشند. بخش تولیدی تلویزیون نیاز به دانش، تجربه، تخصص، علاقه و امنیت دارد.
مدیران تلویزیون‌ها می‌توانند بر بخش‌های مختلف رسانه خود سرمایه‌گذاری کنند. سرمایه‌گذاری باید به ارتقاء کیفیت محتوا، جذب مخاطبان بیشتر، سازماندهی افکار عمومی، افزایش درآمد و تقویت جایگاه شبکه کمک کند. از نظر نویسنده، بخش‌هایی که برای رسانه‌های افغانی و مخاطبان افغانی حائز اهمیت است و ارزش سرمایه گذاری دارد، اینهاست:
تولید برنامههای ارزشمند
تولید برنامه تلویزیونی پرهزینه است اما بسیار مهم است. شبکه‌های افغانی در ۲۴ ساعت حدود ۷ ساعت سریال نشر می‌کنند و ۷ ساعت دیگر هم بازپخش است. محتوای رسانه ها نباید عوام گرایانه و بی‌بنیاد باشد. در حالی‌که درصد زیادی از مردم افغانستان سواد کافی ندارند، این برنامه ها می‌تواند به ترویج دانش، آگاهی‌زایی، و ارتقاء فرهنگ و ارزش‌های مثبت در جامعه کمک کند. تولید برنامه در موضوعات مختلف مانند آموزش زبان‌های محلی، گردشگری، هنر، موسیقی و ارزش های محلی می‌تواند به ترویج دانش و گردش اطلاعات در جامعه کمک کند. برنامه های فرهنگی، هنری و موسیقی که درباره هویت ملی آگاهی‌رسانی می‌نمایند نباید به علت کمبود امکانات مالی از چرخه تولید حذف شوند.
استخدام کارمندان مسلکی
تیم‌های سردبیری خبری و برنامه‌سازان باید به خوبی نیاز مخاطب را تشخیص و به نحو حرفه‌ای آن را پوشش دهند. باید از دنیای پیرامون خود دور نباشند، روابط اجتماعی گسترده‌ای داشته باشند و شناخت خوبی از اجتماع و مخاطبانشان داشته باشند. برنامه سازان و سردبیران شبکه‌های افغانی بیشتر افراد غیرمسلکی اند و از سواد رسانه‌ای کافی برخوردار نیستند. برنامه سازان باید توانایی ارزیابی میزان اثرگذاری برنامه‌های‌شان را نیز داشته باشند.
فن‌آوری و تجهیزات
سرمایه‌گذاری درفن‌آوری‌های پیشرفته و تجهیزات کارآمد می‌تواند به بهبود کیفیت تولید برنامه‌ها، پوشش گسترده‌تر و بهتر برنامه‌ها و افزایش کارآیی تولید کمک کند. شبکه‌های افغانی باید در قسمت ارتقاء فریکونسی‌ها/فرکانس‌ها ی آنالوگ به دیجیتال سرعت عمل داشته باشند. به‌کارگیری استودیوهای مجازی، نورپردازی، دکوراسیون دیجیتالی، کمره ها/دوربین‌ها ی 4K و استفاده از جلوه‌های ویژه در برنامه ها خیلی بااهمیت است. فرصت‌ها و قابلیت‌هایی که عصر دیجیتال برای رسانه‌ها ایجاد می‌کند، بی‌انتهاست، اما خلاقیت و استعداد می‌خواهد. استفاده از دکور جذاب و گرافیک زیبا، به معنای احترام گذاشتن به مخاطب است.
بخش خبری
توسعه بخش خبری با استخدام خبرنگاران فعال، تجهیزات مناسب و توانایی پوشش گسترده‌تر رویدادها می‌تواند تأثیرگذاری رسانه را در جامعه تقویت نماید. تولید برنامههای خبری با تمرکز بر رویدادها، تحولات، و موضوعات کلیدی افغانستان به‌عنوان یک کشور دارای اهمیت جغرافیایی و سیاسی می‌تواند ایده‌آل باشد. از ظرفیت خبرنگاران محلی و بین‌المللی برای جمع‌آوری اخبار و گزارش‌ها باید استفاده شود تا برنامههای خبری دقیق و موثقی به مخاطبان ارائه شود.
برنامههای زنده
برگزاری برنامههای زنده مثل گفتگو و پوشش خبری زنده رویدادها و کنسرت‌ها می‌تواند به جذب مخاطبان زیاد و افزایش تعامل آنها با رسانه کمک کند. تولید برنامههای مستند در مورد تاریخ، فرهنگ، سنت و مسائل اجتماعی افغانستان می‌تواند اطلاعات عمیق‌تری به مخاطب بدهد. برنامههای تحلیلی و گفتگو با حضور کارشناسان می‌تواند به مخاطبان در شناخت وضعیت جامعه‌‌شان کمک کند.
شبکه‌های اجتماعی
نشر محتوا در شبکه‌های اجتماعی تعامل بسیار خوبی بین مخاطب و شبکه برقرار می‌کند. پخش برنامههای زنده از شبکه‌های اجتماعی، اپلیکیشن و کانال یوتیوب، مردم و شبکه را به هم نزدیکتر می‌کند. همچنین، مخاطبان شهرنشین و روستا نشین می‌توانند علایقشان را از این راه‌ها همرسانی کنند؛ علایقی که اغلب آنها در تلویزیون‌های افغانستان فراموش شده است. سرمایه‌گذاری بر روی رسانه‌های اجتماعی در توسعه بازاریابی و تبلیغات شبکه نیز مؤثر است.
هرگونه کاستی در مدیریت یک شبکه تلویزیونی موجب اختلال در تولید برنامه و پایین آمدن کیفیت و کمیت محتوا، و در نتیجه دلسردی مخاطبان می‌شود و خطر غیرتخصصی شدن شبکه را نیز تقویت می‌کند.
تصویر از خبرگزاری فارس
Read more articles by
