منابعی برای تهیه گزارش‌های زن‌محورتر در پوشش خبری تغییرات اقلیمی

حضور زنان در گزارش‌های مربوط به تغییرات اقلیمی از اهمیت زیاد و فزاینده‌ای برخوردار است.

سازمان ملل متحد به صراحت اعلام کرده است که «نابرابری جنسیتی که با بحران اقلیمی همراه شده است، یکی از بزرگترین چالش‌های زمان ماست. این امر، تهدیدی برای شیوه زندگی (لایف استایل)، معیشت، سلامت، ایمنی و امنیت زنان و دختران در سراسر جهان است.»

از نیویورک‌ تایمز: «هرچند تغییر اقلیم یک مشکل مشترک است، پیامدهای آن را  -- مثل آوارگی، بی‌خانمانی، فقر، خشونت جنسی و بیماری -- زنان بیشتر احساس می‌کنند...۸۰ درصد کسانی را که به‌ علت تغییرات اقلیمی آواره می‌شوند، زنان تشکیل می‌دهند.»

بی‌بی‌سی یادآور شده است: «بلایای اقلیمی شدید، نابرابری‌های موجود در جامعه را تشدید می‌کند. در گفتگوهای اقلیمی، زنان به خوبی و به اندازه کافی نماینده ندارند تا بتوانند آنچه را در ذهن دارند، درباره راه حل‌های مؤثر [مبارزه با تغییرات اقلیمی] بیان کنند.»

خبرنگاران از این نکته‌ها چه برداشت می‌کنند؟

• تغییر اقلیم مسأله‌ای نیست که به جنسیت ارتباطی نداشته باشد و نباید این گونه پوشش داده شود.
• تأثیر تغییرات اقلیمی، نابرابری‌های جنسیتی را افزایش می‌دهد و این خودش بخش مهمی از گزارش است.
• برای گزارش‌گری عادلانه از مسائل اقلیمی، وجود داده‌های تفکیک‌شده بر اساس جنسیت، حیاتی است.

بیشتر بخوانید: صدای خاموش شده زنان در خبرنگاری اقلیمی

خبرنگاران با تقسیم‌بندی داده‌ها بر اساس جنسیت، منطقه و یا گروه‌های حاشیه‌نشین می‌توانند از نابرابری‌ها و مسائل پنهان دیگر پرده بردارند. Fara Warner فارا وارنر، ویراستار بخش اقلیم در شبکه خبرنگاری راه حل (SJN)، می‌گوید: «این [تقسیم‌بندی] برای این که بدانیم واقعاً چه رخ می‌دهد، بسیار مهم است. مکرراً دیده‌ایم که در داده‌ها، مردها بازتاب داده می‌شوند، اما وقتی داده‌ها را تقسیم‌بندی می‌کنید، تصویر بسیار متفاوتی به دست می‌آورید.»   

در ادامه این مطلب، منابعی را خواهید دید که می‌تواند برای پر کردن این خلاء اطلاعاتی به خبرنگاران کمک کند.

این منابع، به کاربران امکان می‌دهند که داده‌ها را بر اساس جنسیت، فیلتر کنند تا بتوانند به شیوه ظریفانه‌تر و جامع‌تری درباره اقلیم و جنسیت، گزارش تهیه کنند:

• یک گزارش سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) با مدرک و تجزیه و تحلیل، تأثیرات جنسیتی تغییرات اقلیمی را نشان می‌دهد. داده‌ها نشان می‌دهند که نرخ مرگ و میر زودرس زنان در اثر آسیب‌های زيست‌محیطی بالاتر از مردان است.»
• ابزارهای Data2X برای کار با داده‌هایی که دسترسی به آنها آزاد است، حاوی لینکی به پرتال داده‌های جنسیتی بانک جهانی است و در وبسایت آن، بیش از ۹۰۰ شاخص به شکلی قابل دسترس و قابل استفاده وجود دارد.
• فهرست راه حل‌های مبتنی بر داده‌های جنسیتی (Gender Data Solutions Inventory) از Data2X، بیش از ۱۴۰ راه حل داده‌های جنسیتی را در هفت عرصه توسعه، از جمله محیط زیست و اقلیم، ثبت کرده است.

راویان 

زنان در خط مقدم بحران‌های اقلیمی قرار دارند. چه کسی داستان‌های آنها را روایت می‌کند؟ Kasha Patel کاشا پاتل، خبرنگار اقلیمی واشنگتن پُست، در جریان پوشش نشست کاپ۲۶ در گلاسگو از چند دختر شنید که آب و هوای بد، باعث بسته شدن مدرسه آنها شد و در نتیجه، نابرابری‌ها را در زمینه آموزش عمیق‌تر کرد. تحقیقات نشان داده که احتمال بازگشت دختران به کلاس‌های درس پس از یک بحران، کم‌تر است.

پاتل می‌گوید: «ما معمولاً درباره تأثیرات تغییرات اقلیمی در جو زمین صحبت می‌کنیم، اما مستندات نشان می‌دهد که تغییرات اقلیمی می‌تواند به طور غیر مستقیم، بر مسائل اجتماعی هم تأثیر بگذارد و تهدیدها را چندبرابر کند.» او در گزارش خود گفته است که آب و هوای شدید «باعث ترک تحصیلِ دختران شده، آنها را به سوی ازدواج‌های زودهنگام سوق داده و آنها را بیشتر در معرض خشونت قرار می‌دهد.»

پاتل از داده‌ها استفاده کرد تا به طور مستند نشان بدهد که دختران در کشورهای کم‌درآمد به گونه‌ای نابرابر، تحت تأثیر تغییرات اقلیمی قرار می‌گیرند. او نوشته است: « این نوع گزارش‌ها، تأثیرات ماندگاری را که تغییرات اقلیمی بر نسل‌های آینده خواهند گذاشت، نشان می‌دهند؛ این تغییرات، پیشرفت‌اجتماعی را در بسیاری از نقاط جهان عقب می‌اندازد.»

از سوی دیگر، گزارشی از Fuller Project (طرح فولر و واشنگتن پُست)، از ارتباط بین خشونت علیه زنان و بلایای اقلیمی سخن می‌گوید. بررسی ماهواره‌ای و داده‌های نظرسنجی ملی سلامت در کنیا نشان می‌دهد که در مناطقی از آن کشور که تغییرات شدید اقلیمی را تجربه کرده، خشونت‌های خانوادگی تا ۶۰٪ افزایش یافته است. این تجزیه و تحلیل و ۴۰ ارزیابی دیگر از سوی نشریه The Lancet، نتایج مشابهی را نشان داده است.

بیشتر بخوانید: بهای گزافی که زنان در پی آگاهی از اخبار تغییرات اقلیمی می پردازند

وقتی صحبت از مبارزه زنان با تغییرات اقلیمی به میان می‌آید، مباحث بسیاری برای طرح وجود دارد. نهاد Covering Climate Now (پوشش اقلیم: اکنون)، منابعی را برای یافتن ایده گزارش و همچنین راهنمای راه حل‌های اقلیمی پیشنهاد می‌کند.

بهترین شیوه‌های کاری مورد توصیه این نهاد برای خبرنگاران اقلیمی، اینها هستند:

• مخاطبان خود را بشناسید
• گزارش‌های انسانی و محلی تهیه کنید
• از دانش آگاه باشید، اما با انسان‌های واقعی صحبت کنید (نه تنها با دانشمندان و کارشناسان)
• موضوع را به تمامی، و با مطرح کردن راه حل‌ها، بازگو کنید
• به کسانی که تغییرات اقلیمی را انکار می‌کنند، بلندگو ندهید
• به یاد داشته باشید که اقلیم و تغییرات آن، می‌تواند موضوع گزارش در هر عرصه‌ای باشد
• فارا وارنر، از شبکه خبرنگاری راه حل، معتقد است که خبرنگاران در آینده در مورد شیوه پوشش خبری تغییرات اقلیمی پاسخگو گرفته می‌شوند. او در مصاحبه‌ای به من گفت ما خبرنگاران «می‌توانیم بهتر از این عمل کنیم.» با شدت یافتن گرمایش زمین، حقیقت سخنان او آشکارتر می‌شود.

Iliana Vaca Trigo الیانا واکا تریگو، یک آمارشناس سازمان ملل متحد، منابعی بیشتری را معرفی کرده است که خبرنگاران برای ارتقاء سطح و بهبود محتوای گزارش‌های اقلیمی خود می‌توانند از آنها استفاده کنند:

• آمارهای جنسیتی و اقلیمی: باز کردن قفل اطلاعات برای دست به‌عمل زدن و اندازه‌گیری اهداف توسعه پایدار، از دفتر محیط زیست سازمان ملل و اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN)
• وارد کردن جنسیت در آمارهای زیست‌محیطی برای اهداف توسعه پایدار و فراتر از آن: شناسایی اولویت‌های آسیا و اقیانوسیه، از دفتر زنان سازمان ملل، کمیسیون اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل در آسیا و اقیانوسیه (ESCAP)، دفتر محیط زیست سازمان ملل و (IUCN)
• پیشرفت در زمینه اهداف توسعه پایدار: بررسی جنسیت -- ۲۰۲۲، از سازمان ملل و دفتر زنان این سازمان
• تأثیرات جنسیتی تغییرات اقلیمی: شواهی از آسیا، از دفتر زنان سازمان ملل
• برابری جنسیتی و انرژی پایدار: درس‌هایی از کشورها و جزایر اقیانوس آرام، از دفتر زنان سازمان ملل متحد
• ردیاب جنسیت و اقلیم، از سازمان محیط زیست و توسعه زنان

این مطلب، برداشتی از مقاله‌ای است که نخست در وب‌سایت DataJournalism.com منتشر شده بود و با اجازه آن وبسایت، ویرایش و اینجا منتشر شده است.

تصویر از آنسپلش، عکاس: Pascal Bernardon