اگر گزارش شما هدفدار است، نظری در آن تحریف شده است، از طیف خاصی طرفداری به عمل می آورد یا نتیجه مشخصی را از پیش مد نظر دارد، بیشتر به یک بیانیه سازمان های روابط عمومی یا گزارشی تبلیغاتی شباهت دارد تا یک گزارش خبری حرفه ای. کار اصولی روزنامه نگاری بر اصول اخلاقی شناخته شده ای استوار است که سلامت تمام فعالیت های ما به عنوان روزنامه نگار، به آن بستگی دارد.
برای اطمینان از تطابق کار خود با اصول اخلاق حرفه ای روزنامه نگاری، بد نیست این ده سوال را از خود بپرسید:
۱. هدف من از روزنامه نگاری چیست؟
۲. انگیزه شخصی ام چیست؟
۳. چگونه می توانم در گزارش خود از نظرات و ایده های مختلف استفاده کنم؟
۴. آیا نظراتی که با آنها مخالف نیستم را به اندازه برابر در گزارش گنجانده ام؟
۵. چه افرادی در گزارش نقش ایفا می کنند و انگیزه واقعی آنان چیست؟
۶. چه احساسی خواهم داشت اگر نقش افراد در گزارش برعکس شود؟
۷. آیا نتیجه ای خاص یا برنامه ای از پیش تعیین شده را دنبال می کنم؟
۸. پیامدهای فوری و کوتاه مدت اقداماتم چیست؟
۹. برای بیان حقیقت به مخاطب تا حداکثر ممکن و به حداقل رساندن آسیب های احتمالی به افراد، چه گزینه هایی را در پیش روی دارم؟
۱۰. آیا می توانم افکار و تصمیماتم را برای همکاران، افرادی که در گزارش به آنها پرداخته می شود و نیز عموم مردم توضیح بدهم و توجیه کنم؟
شش قاعده مهم اخلاقی
۱. در پی حقیقت باشید و به طور کامل آنچه رخ داده را بیان کنید.
۲. به طور مستقل عمل کنید. به کسی مدیون نشوید و در پی لطف دیگران نباشید.
۳. آسیب های احتمالی را به حداقل برسانید.
۴. تمام واقعیت های موجود را بررسی کنید. موارد دشواری که بر خلاف متن گزارش است را عمدا کنار نگذارید.
۵. منابع مستقل خود را داشته باشید. مسیر و موضع متعارف رسانه های دیگر را دنبال نکنید، به دنبال نقطه نظرات جدید باشید.
۶. با بررسی دقیق اطلاعاتی که به شما می رسد، از صحت و سقم آمار و ارقام اطمینان حاصل کنید.
هفت گرایش ذهنی
۱. در جمع آوری اطلاعات و تهیه گزارش صادق، منصف و شجاع باشید .
۲. نظرات طرف ضعیف را بیان کنید و از افراد قدرتمند به خاطر اعمالشان توضیح بخواهید.
۳. از نقش حیاتی رسانه های گروهی در جامعه آزاد به شدت دفاع کنید.
۴. در پی نظرات متفاوت باشید و آنها را به طور کامل به اطلاع مخاطب برسانید.
۵. از عضویت در انجمن ها یا فعالیت هایی که استقلال رای شما را به خطر می اندازند بپرهیزید.
۶. نسبت به کسانی که زندگی آنها در اثر اقدامات شما تحت تاثیر قرار می گیرد با عطوفت برخورد کنید.
۷. از اشخاص صرفا بهره برداری ابزاری نکنید. با احترام با آنها رفتار کنید.
قواعد دقت در خبررسانی
۱. منبع هر گزارش باید معتبر باشد.
۲. آمادگی تجزیه و تحلیل نظرات متفاوت را داشته باشید.
۳. اطلاعات و داده های خام را را به طور کامل بررسی کنید.
۴. محتوای گزارش باید در قالب واژگانی صریح و دقیق بیان شود.
۵. از گمانه زنی های بیجا پرهیز کنید.
۶. در خبررسانی دقت از سرعت مهم تر است.
۷. برای دستیابی به حقیقت تمام اطلاعات مربوطه را به طور کامل بررسی کنید.
۸. اگر موضوع خبری جنجالیست، تمام نظرات مربوطه را به همراه آمار و ارقام موجود در گزارش قید کنید.
۹. تا حد امکان از منابع دست اول استفاده کنید.
۱۰. در صورت امکان از موارد مهم یادداشت بردارید و پس از تایید صحت، روی آنها خط بکشید تا مورد مهمی را جا نیفتد.
۱۱. از صحت و سقم مدارک و مستنداتی که بدستتان می رسد به ویژه اسناد دیجیتال اطمینان حاصل کنید.
۱۲. درباره اتهاماتی که مطرح می شود تحقیق و تا جای ممکن صحت و سقم آنرا تایید کنید.
شش نکته مهم درباره بی طرفی و کثرت نظرات
۱. تلاش کنید که در گزارش های خود نقطه نظرات طیف های گسترده ای را بگنجانید.
۲. نظرات متضاد را بیان و بررسی کنید.
۳. از کم گویی یا جا انداختن دیدگاه خاصی خودداری کنید.
۴. از آزادی خود برای تهیه گزارش درباره هر موضوعی که می توانید استفاده کنید.
۵. از جانبداری از یک سوی ماجرا و غرض ورزی نسبت به سوی دیگر، به ویژه در گزارش های جنجالی، بپرهیزید.
۶. گاهی اوقات مجبور خواهید شد گزارش هایی تهیه کنید که افراد زیادی را احتمالا از خود خواهد رنجاند. اول اطمینان حاصل کنید که مزایای اطلاع رسانی در این مورد خاص از رنجشی که در جامعه ایجاد خواهد کرد، بیشتر است.
اصول روزنامه نگاری
انصاف
با اشخاص حقیقی یا حقوقی ای که به نحوی در گزارش شما نقش دارند، با شفافیت کامل برخورد کنید، مگر آنکه منافع عمومی خلاف آن را ایجاب کند. اگر اتهامی علیه فرد یا سازمانی مطرح می کنید، باید در گزارش به آنها فرصت ارائه پاسخ داده شود.
حریم خصوصی
به عنوان روزنامه نگاری که برای اجرای آزادی بیان تلاش می کند، در حین تحقیق درباره موضوعاتی که اطلاع رسانی درباره آن به سود عموم است، به حریم خصوصی اشخاص نیز احترام بگذارید و رعایت انصاف را نسبت به آنها فراموش نکنید.
صداقت
همواره استقلال خود را از دولت و گروه هایی که منافع خاصی را دنبال می کنند حفظ کنید. از اعلام پشتیبانی از سازمان، کالا یا فعالیتی خاص خودداری کرده و حتی از ایجاد ظاهر چنین حمایتی نیز پرهیز کنید.
منابع
۱. از هر منبعی که می توانید، اطلاعات دریافت کنید، اما فراموش نکنید که این شما هستید که تصمیم می گیرید که از کدام اطلاعات در گزارش خود استفاده خواهید کرد.
۲. منابع همیشه باید مورد بازنگری قرار گیرد تا از صحت آنها اطمینان حاصل شود به ویژه منبعی که برای اولین بار به آن مراجعه می شود.
۳. حفظ هویت منابعی که می خواهند ناشناس باقی بمانند از مهم ترین وظایف اخلاقی هر روزنامه نگار است.
آزمون منافع عمومی
۱. شناساسی و افشای جرائم ارتکابی
۲. نشان دادن موارد عمده بی عدالتی، فساد یا رفتارهای ضد اجتماعی
۳. برملا کردن ضعف در عملکرد یا بی توجهی مقامات یا شخصیت های برجسته
۴. کسب اطلاعاتی که به شهروندان اجازه تصمیم گیری آگاهانه و بهتر را می دهد.
۵. محافظت از سلامت و بهداشت عمومی
۶. پیشگیری از گمراه شدن عموم در موارد خاص
۷. دفاع از آزادی بیان
این مطلب پیش از این در سایت Media Helping Media منتشر شده است.