سانسور دولتی و راه‌های دور زدن آن - قسمت سوم

در قسمت‌های اول و دوم این مطلب، به راه‌های دور زدن سانسور سنتی و سانسور در فضای مجازی با استفاده از وبسایت‌های آیینه و پیام‌رسان‌هایی که به اینترنت نیاز ندارند پرداختیم. 

در قسمت سوم و آخر این مطلب، چند راه دیگر را برای دور زدن سانسور دولتی در فضای مجازی معرفی می‌کنیم. 

استفاده از اینترنت ماهواره‌ای

یکی از راه‌های دور زدن سانسور، در صورت قطع شدن اینترنت موبایل و شبکه‌های داخلی، استفاده از اینترنت ماهواره‌ای است. 

این روش به خصوص برای نهادها کارآمد است. 

قبل از اینکه به مزایا و معایب اینترنت ماهواره‌ای بپردازیم، روش کار آن را توضیح می‌دهیم: 

اینترنت ماهواره‌ای با استفاده از امواج رادیویی برای برقراری ارتباط با ماهواره‌هایی که دور زمین می‌چرخند کار می‌کند. اطلاعات از طریق یک شبکه ارتباطی ارسال و بازیابی می‌شود که با دستگاه شما شروع می‌شود و از طریق مودم و بشقاب ماهواره‌ شما، به ماهواره در فضا منتقل می‌شود، سپس به زمین به ایستگاه‌های زمینی معروف به مراکز عملیات شبکه (NOC) بازمی‌گردد. سپس اطلاعات از طریق این شبکه به فضا و سپس به بشقاب ماهواره شما روی زمین برمی‌گردد تا بر روی موبایل یا کامپیوتر به شما تحویل داده شوند.

مزایا و معایب اینترنت ماهواره‌ای

بزرگترین مزیت اینترنت ماهواره‌ای در دسترس بودن آن است. 

از آنجایی که سیستم‌های ماهواره‌ای جدید در مدار زمین قرار می‌گیرند، کاربر می‌تواند از همه جا به خدمات اینترنت دسترسی داشته باشد، از جمله دورافتاده‌ترین مکان‌هایی که در غیر این صورت اینترنت نخواهند داشت. امروز هم ۴۰ درصد از جمعیت جهان هنوز به اینترنت دسترسی ندارند ولی اینترنت ماهواره‌ای می‌تواند این مشکل را از میان بردارد و از این رو، برای دور زدن سانسور هم یک گزینه است. 

یک ماهواره در مدار زمین می‌تواند مسافت‌هایی به بزرگی اقیانوس‌ها یا کل قاره‌ها را پوشش دهد. این پوشش وسیع، دسترسی به اینترنت را با وجود انواع موانع جغرافیایی سریع و آسان می‌سازد. 

اینترنت ماهواره‌ای مزایای دیگری مثل ضرر کمتر برای محیط زیست را هم دربردارد. 

Latency یا تأخیر

تأخیر مدت زمانی است که طول می‌کشد تا اطلاعات ارسال شده توسط دستگاه، به مقصد برسد. در اینترنت ماهواره‌ای، مشکل این است که برای انتقال اطلاعات، فاصله زیادی باید بین بشقاب ماهواره تا دستگاه در حال استفاده، ماهواره‌هایی که به دور زمین می‌چرخند و سرورهای زمینی طی شود. این تاخیر شاید کمتر از یک ثانیه طول بکشد، اما همین وقفه کوچک می‌تواند تأثیر زیادی بر استفاده روزانه داشته باشد. 

در اینترنت ماهواره‌ای، مدت زمان تأخیر بین ۴۷۷ میلی‌ثانیه تا ۶۰۰ میلی‌ثانیه است که به عنوان مثال، برای بازیکنان بازی‌های ویدیویی یا انجام عملیات جراحی از راه دور مدت بسیار زیادی است.  

محدودیت‌های حجم اینترنت ماهواره‌ای 

به زبان ساده، محدودیت اطلاعات، مقدار اطلاعاتی است که می‌توانید دریافت کنید. بسته به ارائه‌دهنده خدمات و طرح خریداری‌شده، ممکن است در یک ماه محدودیت داده‌های ماهواره‌ای تان حداقل ۱۰ جی بی یا ۱۰ گیگابایت در هر دور باشد. 

این بدان معناست که در عرض یک ماه می‌توان از ده جی بی اینترنت استفاده کرد و بعد از آن سه گزینه دارید: یا اینترنت قطع می‌شود، یا به استفاده از اینترنت ادامه می‌دهید و مبلغ بسیار زیادی می‌پردازید تا دوره بعدی یا ماه بعدی شروع شود و یا اینترنت با سرعت بسیار پایین کار می‌کند. 

در حال حاضر بیشتر اشتراک‌های ماهواره‌ای به جز اینترنت ماهواره‌ای LEO و برنامه بتای Starlink دارای محدودیت اطلاعات هستند.

به‌علاوه، آب و هوا بر مسیر سیگنال اینترنت ماهواره ای تأثیر می‌گذارد. در صورت بارش باران، برف، طوفان و بادهای شدید، سیگنال می‌تواند بدتر شود و یا کاملاً قطع شود. همچنان باد و طوفان می‌تواند باعث آسیب فیزیکی به آنتن و بشقاب شود.

کدام شرکت ارائه دهنده اینترنت ماهواره‌ای بهتر است؟

باید جستجو کنید تا بدانید کدام شرکت می‌تواند برای شما اینترنت ماهواره‌ای فراهم بسازد، چون ایستگاه زمینی نباید از محلی که شما آنتن و بشقاب را در آن نصب می‌کنید زیاد دور باشد. یعنی حداقل باید در یک کشور همسایه یک ایستگاه وجود داشته باشد. 

چند ابزار رایگان برای رفع سانسور 

این وبسایت که به چندین زبان از جمله فارسی فعالیت می‌کند چندین ابزار ارائه می‌کند. 

یکی از آنها Bypass Censorship Extension است که وبسایت‌های آیینه‌ یا mirror sites وبسایت‌هایی را که مسدود یا فیلتر شده‌اند، معرفی می‌کند. 

به‌علاوه، به مرورگر تور و چندین مرورگر و وی‌پی‌انِ مصون هم لینک دارد، از جمله مرورگرهای Onion و Orbo.  

استفاده از افزونه یا اکستنشن Snowflake

این افزونه به خصوص در جاهایی قابل استفاده است که مرورگرهایی مثل Tor تور مسدود شده باشند. این افزونه کمک می‌کند که بدون این که هویت شما روشن شود، وبسایت‌هایی را که مسدودند ببینید و به تور هم دسترسی داشته باشید. 

با توجه به گسترش سریع فن‌آوری اینترنت، دولت‌ها برای سانسور خبرنگاران از روش‌های تازه‌تری استفاده می‌کنند و همزمان، راه‌های مقابله با این سانسور نیز توسعه می‌یابد. یکی از نکته‌های مهم برای خبرنگاران، همگام بودن با این پیشرفت در فن‌آوری است که می‌تواند خبرنگاران را در برابر سانسور، مقاوم‌تر و قوی‌تر بسازد. 

تصویر از آنسپلش، عکاس: Michael Dziedzic