گسترش ویروس کرونا و خبررسانی در ایران

par مهرناز صمیمی
13 mars 2020 dans خبرنگاری اولیه
بخش کرونا در بیمارستانی در ایران، عکس از ایرنا

ایران در میان چند کشوری است که تا امروز بیشترین تعداد قربانی ویروس کرونا را گرفته و در حادترین شرایط مبارزه با این ویروس قرار دارد. بخشی از حاد بودن این شرایط به دنبال انکار وجود ویروس کرونا در کشور از سوی مقام های مسئول ایجاد شد. وقتی گزارش هایی از ابتلای شماری شهروند ایرانی به ویروس کرونا در نشریات خارجی منتشر شد و پس از آن که گزارش درگذشت قربانیان ابتلا به ویروس کرونا هم به این اخبار افزوده شد، مسئولان دولتی و حکومتی ناگزیر شدند به شیوع گسترش ویروس کرونا در کشور اعتراف کنند اما ناشفاف بودن ارائه اطلاعات از سوی دولت، همچنان، آمار واقعی قربانیان را در ابهام نگاه داشت. 

ریشه های ابهام و عدم شفافیت در وضع واقعی کشور در اوج بحران گسترش ویروس کرونا

آنچه ایران را به بستری بدل می کند که وحشت وقوع یک فاجعه را افزون می کند، همین ابهام و عوامل و دلایل بسیار دیگری است. تحریم علیه ایران امکان دسترسی به دارو و تجهیزات پزشکی، امکانات بیمارستانی، و حتی موارد ساده ای چون ماسک و دستکش را به شدت محدود می کند. جدا از آن، کمبود شدید کیت های آزمایش ویروس کرونا، امکان تشخیص این ویروس را بسیار اندک می کند. نبود شمار کافی دستگاه های تنفس مصنوعی هم مشکل دیگری است که به این بحران دامن می زند. از سوی دیگر، بیمارستان های تخصصی که برای پذیرش بیماران آلوده به ویروس کووید-۱۹ آمادگی و تدارک کافی داشته باشند، نادرند. در تهران، در واقع تنها بیمارستان فوق تخصصی مسیح دانشوری است که سالهاست با تمرکز بر درمان بیماری های ریوی فعالیت کرده است و تجهیزات مناسبی برای پذیرش و درمان بیمارانی دارد که با مشکلات حاد تنفسی بستری می شوند. اما اغلب بیمارستان های دیگر از چنین تجهیزات و امکاناتی برخوردار نیستند. بیمارستان های شهرستان ها، به ویژه شهرستان های کوچکتر، از امکانات بسیار محدودی برای پذیرش و نگهداری بیماران برخوردارند. به رغم کمک هایی که چند کشور برای مهار این بحران واگیر برای ایران فرستاده اند، هنوز راه درازی تا تامین نیاز جامعه ایران فاصله هست. 

نقش رسانه ها در بحران شیوع ویروس کرونا 

تارنمای خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) آمار مبتلایان و اطلاعات گسترش ویروس کرونا را در نقشه ای که مرتب روزآمد می شود، منتشر می کند. این آمار طبق توضیح ایرنا بر مبنای اطلاعاتی منتشر می شود که خود وزارت بهداشت آن را در اختیار رسانه ها می گذارد. نقشه روز ۲۲ اسفندماه ۱۳۹۸ را اینجا می بینید. 

 

نقشه از وبسایت ایرنا

 

مشکل اما، آن است که بسیاری معتقدند که این آمار و اصولا آماری که دولت ارائه می دهد، با واقعیت تطابق ندارد. توجه بیشتر به ویروس کرونا زمانی آغاز شد که جدی بودن آن مشهود شد: به طور خاص، زمانی که تعدادی از اعضای کابینه حسن روحانی و شماری از نمایندگان مجلس و بعد چند تن دیگر از مسئولان به آن مبتلا شدند و چند نفری از این بیماران هم پس از ابتلا به کرونا درگذشتند.  

بی اعتمادی مردم به دولت،  سبب تشدید خطر گسترش بیماری 

 

بیماران بستری آلوده به ویروس کرونا در بیمارستانی در ایران، عکس از خبرگزاری تسنیم (تسنیم نیوز)بخش کرونای بیمارستانی در ایران، عکس از باشگاه خبرنگاران پویا، بازنشر از وبسایت تسنیم نیوز (خبرگزاری تسنیم)

 

بیش از اعلام شفاف رویدادها، آمار و ارقام، و اخبار مربوط به گسترش ویروس کرونا یا کووید-۱۹، رسانه های داخل ایران بر موارد جنبی یا موضوعاتی که لزوما ربط مستقیمی به بحران این بیماری ندارند، می پردازند. از این روست که در این شرایط، رسانه ها و خبرنگاران داخل کشور نقش حیاتی در اطلاع رسانی، شفاف سازی، و جلب کردن توجه مردم به اهمیت رعایت برخی نکات دارند. به نظر می رسد که در شرایط کنونی، توجه عده زیادی از مردم به موضوعاتی است که در واقع بی اهمیت یا کم اهمیت هستند و همزمان، به بسیاری از مواردی که توجه به آنها ضروری است، به اندازه کافی دقت نمی کنند. 

بی توجهی به توصیه هایی چون ماندن در خانه و خروج از آن تنها در زمان ضرورت، لغو کردن مسافرت های غیرضروری، و سفر نکردن به استان های گیلان و مازندران، سبب به خطر افتادن کل جامعه، به ویژه گروه های ضعیف تر می شود که بیشتر در معرض خطرند. این گروه ها، کسانی را چون افراد سالمند، مبتلایان به بیماری های مزمن به ویژه بیماری های ریوی و تنفسی، و کسانی که به بیماری های سیستم ایمنی مبتلا هستند یا از ضعف سیستم ایمنی بدنشان رنج می کشند، در برمی گیرد. 

در عین حال، مشکل محدودیت رسانه ای و برخوردار نبودن خبرنگاران و رسانه های خبری داخل ایران از آزادی بیان، امکان انتشار واقعیت ها، اطلاعات، و راهنمایی های لازم و حیاتی را به شدت محدود می کند یا حتی از بین می برد، و همین، سبب به خطر افتادن مردم و تشدید خطر شیوع بیماری در جامعه و افزایش شمار قربانیان آلوده به ویروس کرونا می شود. آنچه بیش از هر چیز اهمیت دارد، آن است که خبرنگاران ایرانی تلاش کنند امنیت جانی خود را حفظ کنند و مراقب تندرستی خود باشند. در هر شرایطی، به ویژه اکنون، توجه به این موضوع برای دنیای خبرنگاری اهمیت فراوانی دارد.