سالی که طی آن انتخابات برگزار می شود، همیشه برای خبرنگاران همواره با دشواری است، به ویژه در دوران اخبار جعلی. این مطلب به بررسی راه‌هایی می پردازد که با آن‌ها می توان با اطلاعات غلط مبارزه کرد، اطلاعاتی که در همه جا از جمله برزیل وجود دارد. امسال، رقابت‌های انتخاباتی در برزیل با اخبار مربوط به حکم زندان دوازده ساله‌ی لولا دا سیلوا، رییس جمهوری پیشین به جرم ارتشاء آغاز شد.
هنوز روشن نیست که لولا بازداشت خواهد شد یا همچنان قصد دارد در رقابت‌های انتخاباتی شرکت کند. اما پرسش آن است که در این فضای ناروشن، خبرنگاران چگونه می توانند با اخبار جعلی و اطلاعات نادرست در سراسر جهان، و نه تنها برزیل، مبارزه کنند؟
Tai Nalon که مدیر و یکی از موسسان وبسایت Aos Fatos است، معتقد است که درک اخبار جعلی مهم، اما تنها ابتدای کار است.
نالون می گوید که در برزیل شماری اپلیکیشن پیام رسان از قبیل واتس اپ انواع شایعات را پراکنده می کنند و این، خطرناک است، چون امکانی برای سنجش یا شمارش تعداد افرادی که به این اطلاعات غلط دست یافته اند، وجود ندارد. لازم به یادآوری است که واتس اپ (که صاحب آن فیس بوک است)، در برزیل محبوب‌ترین و پرطرفدارترین پیام رسان است.
Fábio Gusmão فابیو گسماو سردبیر دیجیتال روزنامه‌ی Extra (اکسترا) است که به بهره برداری نوآورانه از پیام رسان واتس اپ در خبرنگاری شهرت دارد. او می گوید واتس اپ می تواند به عنوان ماده منفجره‌ای برای هر نوع ارتباط و خبررسانی به کار رود. روزنامه اکسترا طی چهار سال اخیر برای ارسال خبر به بیش از ۷۰ هزار مخاطب ثبت نام شده (مشترک)، از واتس اپ استفاده کرده است، اما مدتی است که این کار را از روی احترام به سلسله مقررات واتس اپ متوقف کرده و در حال مطالعه برای یافتن راهی بهتر برای انتقال اطلاعات است.
Aos Fatos آوس فاتوس، سردبیر وبلاگ #Éboato #Éverdade که بخشی از نشریه‌ی اکستراست و بر اخبار جعلی و شیوهی مبارزه با آن تمرکز دارد، می گوید که مسئولیت انتشار و توزیع مطالب نادرست یا غیردقیق مسئولیتی جمعی است که همه باید متوجه آن باشند و قبل از به اشتراک گذاشتن مطالب بیشتر به اثرات احتمالی آن بیاندیشند.
Aos Fatos آوس فاتوس می گوید در راستای همکاری با فیس بوک توانسته اولویت‌ها و نیازهای جامعه را بهتر درک کند و برای این کار از پیام رسان و رباتی به نام Fátima استفاده کرده است.
گروه دیگری که در این راستا فعال بوده، پلیس برزیل بوده که اخیرا نیرویی را برای مبارزه با اخبار جعلی مجهز کرده است. البته کمیته‌ی حفاظت از خبرنگاران می گوید روشن نیست که این نیرو تا چه اندازه فعالیت درست و صادقانه ای دارد.
سردبیران برزیلی و کسانی که در این کشور با هجوم اخبار جعلی مواجه بوده اند، این توصیه‌ها را برای خبرنگاران دارند:
شفاف باشید: پل میان خبرنگاران و جامعه باید با ارائه‌ی دلایلی برای اعتبار مطلب و پیشینه‌ی کسانی که آن را نوشته اند، ساخته شود.
همواره راستی آزمایی کنید: خبرنگاری که راستی آزمایی نکند، مثل کسی است که فقط کلماتی را که می شنود، تایپ می کند.
اخبار را به زبان ساده و روشن بنویسید یا ترجمه کنید: حتی اگر عجله دارید یا باید کارتان را به ضرب الاجلی برسانید، از دقت و فصاحت شیوهی نوشتارتان کم نکنید.
فرهنگ اتاق خبر را تغییر دهید: سردبیران باید فرهنگ راستی آزمایی را در اتاق های خبر رایج کنند.
تحقیقات خبرنگاری را به شیوه ی مستقل انجام دهید: این کار باید با هدف تببین نقش دقیق و واقعی خبرنگاران در جامعه انجام شود.
ساختاری برای بازبینی محتوای شبکه‌های اجتماعی ایجاد کنید: برای یافتن آغاز چرخه‌ی معیوب اخبار جعلی، این کار لازم است.
تردید کنید: وقتی به تریبونی برخورد می کنید که برای انتشار اخبار سریع و فوری مشتاق است، احتیاط کنید. بسیاری از ناشران یا نویسندگان اخبار جعلی برای افزایش ظاهری اعتبارشان، از نام یا حساب کاربری جعلی هم استفاده می کنند.
تصویر اصلی از فلیکر، با مجوز Partido dos Trabalhadores.
مقالات بیشتری نوشته
