تغییر، بخشی از کار خبرنگاری بوده است؛ همانگونه که زندگی همواره در حال تغییر است. پیشرفت فن‌آوری در جریان سال‌های متمادی، نمایه خبرنگاران را تغییر داده است.
خبرنگاری دیگر کار مثل یک گرگ تنها با یک ماشین تحریر و یک دفترچه یادداشت نیست.
این روزها خبرنگار یک فرد حرفه‌ای شناخته می‌شود که می‌تواند بنویسد، عکس بگیرد، ویدیوها را تدوین کند، صداها را ضبط کند و حتی برنامه‌نویسی کند. به نظر می‌رسد که با توجه به دیجیتالی شدن و یکپارچه شدن فزاینده اتاق‌های خبر، آموختن برنامه‌نویسی برای خبرنگاران یک مهارت حیاتی مبدل شده است.
دانش زبان‌های برنامه‌نویسی مثل جاوا، پایتون، HTML یا R خبرنگاران را قادر می‌سازد که صفحه‌های اینترنتی یا اپلیکیشن طراحی کنند، بانک‌های اطلاعاتی بزرگ را مدیریت و تحلیل کنند و برای گزارش‌های شان گرافیک‌های تعاملی بسازند.
پلتفرم‌های آموزشی بی‌شماری هستند که دوره‌های آموزش برنامه‌نویسی را برای خبرنگاران ارائه می‌کنند.
در جریان دوره آموزشی اخیر مرکز نایت که درباره زبان برنامه‌نویسی R که یک زبان برنامه‌نویسی آماری‌ست برگزار شده بود بیش از سه هزار و سه صد داوطلب از ۱۳۱ کشور جهان ثبت‌نام کرده بودند. تقاضای بسیار باعث شد که یک دوره آموزشی پیشرفته‌تر در ماه سپتامبر آغاز شود.
با در نظر گرفتن این علاقه‌مندی، LatAm Journalism Review تصمیم گرفت تا با خبرنگاران و دیگر حرفه‌ای‌های رسانه‌ها در آمریکای لاتین مصاحبه کند و از آنان بپرسد که: آیا آموختن برنامه‌نویسی برای خبرنگاران حیاتی‌ست؟
درباره ابزارهای مفید برای داده‌نگاران اینجا بیشتر بخوانید.
اندیشیدن درباره برنامه‌نویسی
در سال ۲۰۱۵ میلادی، Lydia Aguirre یک خبرنگار اسپانیایی در وبلاگش به این پرسش پاسخ داده بود.
به گفته او، یک خبرنگار مجبور نیست برنامه‌نویسی را بیاموزد؛ اما خودش مجبور شده بود بداند که چگونه درباره برنامه‌نویسی فکر کند.
این خبرنگار اسپانیایی در وبلاگش نوشت: «فکر کردن درباره برنامه‌نویسی چیزی بیشتر از دانستن این که پلتفرم‌هایی که ما هر روز برای پخش و توزیع محتوای تولیدی‌مان استفاده می‌کنیم چگونه کار می‌کنند نیست؛ تا با این دانش، بتوانیم از آن استفاده بهینه کنیم. بلکه به این معنی است که بعضی از اصول بنیادین برنامه‌نویسی را بدانید تا بتوانید با گروه فنی (توسعه‌دهندگان، طراحان، کارشناسان بهینه‌سازی موتور جستجو، تحلیلگران مخاطب…) گفتگوهای موثرتری داشته باشید؛ مثل کامپیوتر فکر کنید.
دانستن ساختارها، شکل‌ها و روندهای مدیر محتویات رسانه خبری شما، به شما و همکاران‌تان در گروه فنی کمک خواهد کرد که در وقت گران‌بهای تان صرفه‌جویی کنید.»
چندین تن از خبرنگاران و حرفه‌ای های ارتباطات که LJR با آنها مصاحبه کرده، با این فرضیه موافق هستند. Flavio Vargas، یک خبرنگار و کارشناس ارتباطات دیجیتال کلمبیایی، می‌گوید که هدف، اجباری ساختن یادگیری برنامه‌نویسی نیست؛ بلکه مرتبط ساختن کار خبرنگار و توسعه‌دهنده یا برنامه‌نویس است.
او در مصاحبه با LJR می‌گوید: «این که تا اندازه‌ای سواد دیجیتال داشته باشید، یعنی اصول کاری برنامه‌نویسان را در ارتباط با کار خبرنگاری بدانید، خوب خواهد بود.»
یک طراح گرافیک آرژانتینی به نام Andrés Snitcofsky که متخصص تجسم‌سازی اطلاعات و شاخه‌های گونه‌گون ارتباطات تصویری‌ست، می‌گوید نباید درگیر این باور شویم که همه خبرنگاران باید برنامه‌نویسی را یاد بگیرند؛ بلکه به باور او که در گفتگو با LJR بیان کرد، «خبرنگاران باید بدانند که برنامه‌نویسی چیست، چگونه کار می‌کند، با یک برنامه‌نویس باید چگونه صحبت کرد و چگونه اطلاعات را وارد صحنه کاری آنان کرد.»
«اگر همه ما همه چیز را یاد بگیریم، به این معنی است که هیچ کسی چیزی نمی‌داند. مثل معماری باشید که به معنای واقعی کلمه نمی‌داند یک خانه چطور ساخته می‌شود؛ اما روند این کار را می‌داند.»
Snitcofsky می‌افزاید: «فکر می‌کنم که در این باره باید بیشتر اندیشیده شود. می‌توان دوره‌های آموزشی برای دانستن برنامه‌نویسی برگزار کرد؛ نه حتماً برای فراگرفتن آن. این معنایی ندارد که همه ما یک تیم یک نفره باشیم.»
این طراح گرافیک آرژانتینی پروژه‌های تصویرسازی خبری را مثل Cargografías یا Economía Feminista کار کرده است. در این پروژه‌ها این موضوع حیاتی بوده که بخش‌های گونه‌گون گروه (طراحی، برنامه‌نویسی، خبرنگاری) یک‌دیگر را بفهمند و در ارتباطات‌شان قاطعانه عمل کنند.
Laura Moscoso، خبرنگار پورتوریکویی، مسئول آموزش نهاد Investigative Reporters and Editors بر این باور است که خبرنگاران باید برای ادامه آموزش مهارت‌هایی که به انجام بهتر کار خبرنگاری به آنان کمک می‌کنند، آماده و در دسترس باشند.
کسانی که در این مقاله با آنها مصاحبه شده است، موافق هستند که مهمتر از یادگیری یک زبان مشخص برنامه‌نویسی، این است که خبرنگاران درباره آموزش مهارت‌هایی که به انجام بهتر کار خبرنگاری به آنان کمک می‌کنند دید باز داشته باشند.
Laura Moscoso خبرنگار پورتوریکویی که مسئول بخش آموزش در نهاد Investigative Reporters and Editors است می‌گوید: «حرفه ما مجبورمان می‌سازد که متوجه رویدادهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی باشیم و این شامل فن‌آوری هم می‌شود که می‌توانیم آهسته آهسته آنها را وارد کارمان بسازیم. ما در جهانی زندگی می‌کنیم که شکل، محتوا نیز هست. پس نباید چیزهایی را که به ما توان بازگو کردن و تحلیل زیرکانه را می‌دهد نادیده بگیریم. اما همه این کارها را باید بدون فراموش کردن روزنامه‌نگاری اصیل یعنی اخلاق، همدلی مسئولیت اجتماعی در برخورد با اطلاعات و توزیع آن انجام دهیم.»
نقش رویکرد خبرنگاری
Paul Steiger که خبرنگار است در مصاحبه‌ای، درباره مدلی که ProPublica یک آژانس خبری مستقل آمریکایی در این زمینه دنبال می‌کند توضیح داد. او می‌گوید: «خبرنگارانی که در کنار کار خبررسانی، می‌دانند چگونه برنامه‌نویسی کنند.»
برای Steiger ابزارهای اطلاعاتی یا دیجیتالی که امروزه داریم، به اندازه‌ای حیاتی هستند که تلگراف، عکاسی و رادیو در زمان خودشان بودند.
او می‌گوید که در ProPublica حتی در عملیات‌های داده بسیار پیچیده هم با کارشناسانی کار می‌کنند که طرز فکر خبرنگاری دارند.
در اتاق خبر آنها، خبرنگاری و برنامه‌نویسی مکمل یک‌دیگر هستند.
مهم است یادآوری کنیم که ProPublica نمونه موفقی از خبرنگاری تحقیقی‌ست که در آن کار با داده‌های بزرگ و تصویرسازی از آنها حیاتی‌ست.
بعضی از کسانی که برای این مقاله با آنها صحبت شده به این باور هستند که آموختن یا نیاموختن برنامه‌نویسی به رویکرد خبری بستگی دارد که می‌خواهید در پیش بگیرید.
یک خبرنگار و عکاس ونزوئلایی به نام Ángel Rivero در مصاحبه با LJR می‌گوید: «فکر نمی‌کنم که آموختن برنامه‌نویسی ضروری باشد. این کار شاید به کارهای خبرنگاری آزاد شما کمک کند؛ اما برنامه‌نویسی نیازمند مهارت و تلاش فراوان است. من در زمینه بازاریابی دیجیتال کار می‌کنم و یک گروه مرتبط با کارم دارم که بخش‌های مربوط به برنامه‌نویسی را به آن می‌سپارم.»
مطلب ما را درباره گردآوری اطلاعات اینجا بخوانید.
به این ترتیب اگر تمرکز خبرنگار بر این است که یک عکاس‌خبرنگار، مجری تلویزیون [یا رادیو] و یا مدیر رسانه‌های اجتماعی باشد، شاید برنامه‌نویسی برای او چندان ضروری نباشد.
Daniel Cappa، خبرنگارِ آزادِ مقیمِ لندن با این ایده موافق است. او می‌گوید که در خبرنگاری، برنامه‌نویسی کارآمد است؛ اما حیاتی نیست.
«برنامه‌نویسی می‌تواند از اسکراپینگ (روشی برای استخراج اطلاعات از وبسایت‌ها) تا توسعه وب، تحلیل آماری، تصویرسازی داده و طراحی سمت کاربر (front-end development) را در بر بگیرد. دانستن برنامه‌نویسی شاید فرصت‌های شغلی تازه‌ای را به حیث تحلیلگر داده یا توسعه دهنده برای شما فراهم بسازد؛ اما این شغل‌ها لزوماً خبرنگاری نخواهند بود. خبرنگاری همان گزارش‌دهی، بررسی متقابل منابع، نوشتن متن و چیزهای دیگر است.»
این خبرنگار، کارشناس خبرنگاری داده است و زبان‌های برنامه‌نویسی R و پایتون را هم آموزش دیده است. اما یارای آن را ندارد که بگوید برنامه‌نویسی را می‌داند زیرا به باور او، برنامه‌نویسی کار دشواری‌ست که او باید مهارت‌هایش را در آن افزایش دهد.
پرسش دیگر این است که برنامه‌نویسان و توسعه‌دهندگان وب درباره آموختن برنامه‌نویسی از سوی خبرنگاران چه فکر می‌کنند؟
سعی شده به این پرسش نیز پاسخ داده شود. برنامه‌نویسان می‌گویند که این کار آسان نیست و زمان و تعهد می‌طلبد.
Raúl Echezuria، یک تحلیلگر داده ونزوئلائی که روی تصویرسازی داده نیز کار می‌کند، در گفتگو با LJR می‌گوید: «دانستن برنامه‌نویسی، فرصت‌های شغلی تازه‌ای را در برابر خبرنگاران قرار خواهند داد؛ اما به این بستگی دارد که آنها می‌خواهند نسبت به حرفه‌شان چه رویکردی داشته باشند. رسانه‌های بزرگ دیجیتال در داخل و خارج از آمریکا به طرز فزاینده‌ای گزارش‌های شان را بر تصویرسازی و تحلیل داده متمرکز می‌سازند و این نیازمند اندازه‌ای از دانش برنامه‌نویسی است.»
«متوجه باشید؛ باید واضح بگوییم. نمی‌خواهیم کسی را بترسانیم؛ اما برنامه‌نویسی آسان نیست. باید در برابر ناامیدی‌ها مقاوم باشید؛ زیرا منحنی آموختن برنامه‌نویسی، شیب‌دار است.»
این مقاله نخست در LatAm Journalism Review منتشر شده بود و با اجازه این نشریه، دوباره منتشر می‌شود.
تصویر از آنسپلش، عکاس: Kevin Ku