این منبع، بخشی از جعبه ابزار رسانه‌های تبعیدی است که در همکاری با شبکه رسانه‌های تبعیدی (Network of Exiled Media Outlets- NEMO) و با حمایت سخاوتمندانه صندوق اضطراری جویس بارناتان برای خبرنگاران (Joyce Barnathan Emergency Fund for Journalists) تهیه شده است.
تأسیس و اداره یک رسانه تبعیدی می‌تواند کار دلهره‌آوری باشد؛ چه اتاق خبر شما به زور تبعید شده باشد و چه در حال پیاده کردن یک طرح رسانه‌ای در خارج از کشوری باشید که درباره آن گزارش تهیه می‌کنید. آنچه بین شما و اهداف تیم شما برای پوشش خبری رویدادهای یک کشور است، ساختار کشور میزبان خواهد بود -- که شاید آن را به خوبی بلد نباشید. محل اقامت تازه شما، ممكن است قوانین اداری سخت‌گیرانه‌ای داشته باشد و به احتمال زیاد، زبان دیگری در آن به کار برده می‌شود. این امر، توضیح دادن وضعیت شما و یافتن راه حل‌ها را دشوارتر می‌سازد. به همین دلیل ما در آی جی نت و شبکه سازمان‌های رسانه‌ای تبعیدی (NEMO) «جعبه ابزار رسانه‌های تبعیدی» را ساخته‌ایم. هدف ما از انجام این کار، کمک به کارمندان رسانه‌ای است که در مراحل اولیه ایجاد رسانه تبعیدی خود هستند، تا کار را با دانش بیشتری آغاز کنند و روند شروع کار رسانه آنها تا حد ممکن تسهیل شود. این منبع می‌تواند به عنوان بازبینه‌ای (چک لیستی) برای کسانی عمل کند که به دنبال نقطه آغاز، نکات و ترفندهای تازه درباره اصول تأسیسِ درست و مؤثر یک رسانه در تبعید هستند؛ به ویژه:
- تأسیس یک نهاد حقوقی
- اداره نهاد تازه‌تأسیس‌تان
- ملاحظات امنیتی
- ابزارهای مفید
راه‌اندازی نهاد حقوقی
در جایی از این فرایند، لازم خواهد بود که هویت حقوقی داشته باشید. وقتی زمان آن فرا برسد، مهم است که اطلاعات کافی گردآوری کنید تا تصمیمی آگاهانه و حساب‌شده بگیرید. شخص حقوقی که باید تأسیس شود در هر کشور متفاوت است، اما معمولاً یکی از این سه نوع است: غیر انتفاعی، انتفاعی و یا ترکیبی از هر دو.
بهترین توصیه این است: با یک وکیل صحبت کنید، در حالت ایده‌آل، یک وکیل متخصص مالیات. آنها قادر خواهند بود که درباره تفاوت‌های پیچیده بین انواع سازمان‌ها و مزایا و معایب هر کدام از آنها به سؤال‌های شما پاسخ بدهند. شما با این اطلاعات می‌توانید بر اساس آن چه با طرح‌های آینده شما بهترین سازگاری را دارد تصمیم بگیرید. به طور مثال اگر بخواهید که بخش بزرگی از کار خود را با کمک‌های مالی تأمین کنید، احتمالاً تأسیس یک سازمان غیر انتفاعی بهترین گزینه خواهد بود، اما هر مورد و هر الگوی تجاری، شرایط خاص خود را دارد.
به عنوان یک نکته کلی، مطمئن شوید که قبل از ایجاد یک نهاد حقوقی، از مشاوره وکلا، مشاوران مالیات و متخصصان واجد شرایط دیگر، و از یک سیستم مالی خوب برخوردارید. اگر توان آن را دارید و یا حمایت لازم موجود است، از کمک دیگران بهره ببرید، که در راه‌اندازی بخش مالی و سیاست‌های شما می‌تواند به عملکرد بهتر نهاد شما و اجتناب از مشکلات مالیاتی در آینده کمک کند. اگر به فکر جذب بودجه هستید، مستحکم‌تر بودن ساختارهای مالی شما، شانس‌تان را برای دریافت کمک‌های مالی افزایش می‌دهد.
اداره نهاد حقوقی تازه‌‌تأسیس
وقتی نهاد خبری‌تان راه‌اندازی شد، برای گرداندن سازمان به افراد بیشتری نیاز دارید. افرادی که در کشور میزبان می‌شناسید و توان کار در بخش‌های اداری را دارند، به اداره شدن آرام همه چیز کمک خواهند کرد. حتماً نامه‌هایی از بانک یا اداره مالیات دریافت خواهید کرد. ممکن است نامه‌ای در یکی از ادارات گم شود. داشتن کسی که سیستم و زبان محلی را بداند، باعث صرفه‌جویی در وقت و پول و کاهش استرس شما خواهد شد. اگر می‌توانید، سعی کنید که همه کارها را به‌تنهایی انجام ندهید. انجام یک‌جای کارهای تحریریه و اداری، نمی‌تواند در درازمدت ادامه پیدا کند. در حالت ایده‌آل، کسانی را پیدا کنید که در مدیریت پروژه و یا مدیریت مالی تجربه داشته باشند و بتوانند با عضویت در تیم شما، این کارها را پیش ببرند.
ملاحظات امنیتی
امنیت باید همیشه در اولویت باشد. شما و همه همکاران‌تان باید امنیت فیزیکی و دیجیتال را جدی بگیرید. خطاهای امنیتی نه تنها خود افراد، بلکه تمامی اطرافیان، از جمله مخاطبان‌تان را در معرض خطر قرار می‌دهد. دستورالعمل‌هایی را اجرایی کنید و آنها را با شفافیت با تمام کسانی که با شما کار می‌کنند در میان بگذارید. اگر تنها یک موضوع را انتخاب کنید که آن را بیش از همه جدی بگیرید، باید همین موضوع امنیت باشد. خوشبختانه، لازم نیست که شیوه تازه‌ای برای همه کارها بیابید. از منابع موجود مثل این دو منبع از ACOS Alliance و Rory Peck Trust استفاده کنید. تیم‌تان را بر آن بدارید که مرتباً این آزمون نهاد Jigsaw را بگذرانند که به شما یاد می‌دهد ایی‌میل‌های فیشینگ را چگونه شناسایی کنید. از قبل، به سازمان‌های مدافع خبرنگاران مثل گزارشگران بدون مرز و کمیته محافظت از خبرنگاران مراجعه کنید و با آنها آشنا شوید تا شما را بشناسند. اگر در آینده در یک حالت اضطراری به کمک نیاز داشته باشید، آشنایی قبلی با این سازمان‌ها کمک می‌کند که کارها زودتر انجام شوند.
ابزارهای مفید (برای سازمان‌های غیر انتفاعی)
در تبعید بودن، معمولاً برای شما هزینه‌های بیشتری خواهد داشت. اما به جنبه مثبت ماجرا هم نگاه کنید: اگر به عنوان یک سازمان غیر انتفاعی ثبت می‌شوید، اطمینان یابید که برای هر کار خود، به دنبال تخفیف‌های ویژه برای سازمان‌های غیرانتفاعی هستید. تردید نداشته باشید و از هر جایی که خدمات دریافت می‌کنید، درباره این تخفیف‌ها بپرسید. تخفیف‌ها و حتی استفاده رایگان از ابزارهایی مثل Canva کنوا، Google Workspace گوگل ورکسپیس، Paypalپی‌پل و Slack سلک را از دست ندهید.
برای آگاهی از تخفیف نرم‌افزارهای دیگر برای سازمان‌های غیر انتفاعی، به وبسایت TechSoup سر بزنید.
اکنون، رسانه شما راه‌اندازی شده، یک تیم مدیریتی و ابزارهایی برای امن نگه داشتن تیم خود دارید و در نرم‌افزار Slack سلک، رایگان با هم چت می‌کنید. زمان آن است که در زمینه‌های اداری، تجاری و مهمتر از همه، مسائل تحریریه که کار را برای شما و تیم‌تان آسانتر بسازد، تمرکز بیشتری کنید.
Matthew Kasper متیو کاسپر، از مدیران سازمان غیردولتی Vereinigung für die Demokratie (VD) مستقر در برلین است که تلویزیون Meydan، بزرگترین رسانه آنلاین و مستقل آذربایجان و ROMB، یک رسانه مستقل روسی را که در تقاطع خبرنگاری و ساخت فیلم مستند فعال است، اداره می‌کند.