شاید بهترین نویسنده محیط زیست قرن بیست را بتوان ریچل کارسن نامید؛ خبرنگار و نویسنده ای که در سال ۱۹۰۷ زاده شد و امروز به عنوان زن خبرنگار و اندیشمندی شناخته می شود که کوشید تفکر تخریب محیط زیست -- عامدانه یا تصادفا -- را به چالش بکشد و پیرامون زندگی در اقیانوس مطالعه و پژوهش کرد.
خانم کارسن بنیانگذار خبرنگاری محیط زیست بود.
کتاب کم نظیرش «بهار خاموش» که در سال ۱۹۶۲ منتشر شد، نسبت به خطراتی هشدار داد که متوجه همه ساختارها و زیستگاه های طبیعی امروزین است، و اثرات زیانبار استفاده از سم و مواد شیمایی مثل د.د.ت. را آشکار کرد و پیرامون آنها نوشت و از این رو، جنبش زیست محیطی معاصر را بنیان نهاد.
او در واقع نخستین نویسنده مدرن محیط زیست است.
ریچل کارسن پیش از آن که محیط شناسی و اقلیم شناسی تعریف شده باشد، دانشجوی طبیعت بود و نویسنده ای بود که از طبیعت برای نوشتن الهام می گرفت.
او که در اسپرینگدیل پنسیلوانیا زاده شد، در واشنگتن دی سی به عنوان دانشمند اقیانوس شناس برای دولت آمریکا کار می کرد و اغلب کارش نوشتن و ویرایش بود.
نخستین کتاب وی زیر دریا - باد بود که در سال ۱۹۴۱ منتشر شد و حکایت تعامل میان یک مرغ دریایی، یک ماهی و یک مارماهی بود که در دریایی باز، به زندگی مشترک مشغول بودند. کارسن تنها روزنامه نویس نبود، بلکه نسبت به اثر انسانها بر پیرامونشان آگاه بود.
خانم کارسن طی جنگ دوم جهانی برای دولت آمریکا کار می کرد و از تازه ترین یافته های علمی آن زمان برای نوشتن کتاب بعدی اش دریای پیرامون ما که در سال ۱۹۵۱ منتشر شد، بهره برد.
این کتاب در واقع زندگی نامه دریا بود و بی درنگ یکی از پرفروش ترین آثار سطح جهان شد. ریچل کارسن در آمریکا و بسیاری از نقاط جهان صدای رسای محیط زیست شد.
او در کتاب هایش پیرامون دریا از یافته هایی نوشت که حاصل فن آوری زیردریایی و پژوهش لایه های اقیانوس و کف اقیانوس بود.
وی درباره شیوه شکل گرفتن جزایر نوشت، چگونگی تغییر و به هم پیوستن جریان های آب، شیوه اثرگذاری دما بر زندگی دریایی، و چگونگی اثرگذاری فرسایش زمین بر میزان نمک دریا، جمعیت ماهیان و میکروارگانیسم ها.
حتی در دهه ۱۹۵۰ میلادی، دیدگاه زیست محیطی کارسن نسبت به اقیانوس تعهد او را نسبت به اخلاقیات زیست محیطی نشان می دهد که می تواند به پایداری ساختارهایی بیانجامد که در تعامل با هم، و به هم وابسته هستند.
تغییرات اقلیمی، بالا آمدن سطح آب دریاها، آب شدن یخ های قطبی، کاهش جمعیت پرندگان و جانوران، و گسل های زمین همه بخش هایی از کار کارسن بودند.
او درباب حق دانستن نیز می اندیشید و می نوشت؛ در این باره که حق مردم چیست و چگونه باید آنها را از چالش های زندگی طبیعی آگاه کرد، و تا چه اندازه؟
شواهد سوء استفاده گسترده از کودهای شیمیایی آلی که دولت و بخش صنعت در آمریکا از آنها استفاده می کردند، کارسن را بر آن داشت که با بی میلی در مورد این مسائل صحبت کند تا جامعه را از وجود این مشکلات آگاه کند.
او پرسش غامضی را مطرح کرد: چرا دولت ها باید اختیار تعیین سرنوشت موجودات زنده را داشته باشند؟ و چرا باید به زندگی موجودات زنده دیگر تسلط داشته باشند؟
در کتاب بهار خاموش، خانم کارسن پرسش هایی دشوار مطرح کرد، مثل این که آیا انسانها حق دارند طبیعت را اداره و مهار کنند؟ و اگر آری، چرا؟ او پرسش هایی را طرح کرد که کسی تا آن زمان مطرح نکرده بود، مثل این که چرا انسانها باید اجازه تعیین سرنوشت موجودات زنده دیگر را داشته باشند؟
ریچل کارسن یک انقلابی سوسیالیست و کتابش بهار خاموش راهنمایی برای همه شکل ها و شیوه های زندگی زمینی شد.
تصویر: تندیس ریچل کارسن در کیپ کاد، تصویر از ویکی کامنز
Read more articles by
